w Prusiech— dziś popr.: w Prusach.

kmieć— zamożny chłop, posiadający własne gospodarstwo.

klecha— pogardl. o księdzu, daw. osoba z niższymi święceniami kapłańskimi.

utwierdzenie(daw.) — umocnienie, fortyfikacje.

rajca— radca, doradca.

dufny(daw.) — cechujący się nadmierną pewnością siebie.

cnić się— tęsknić, nudzić się.

dzierżyć(daw.) — trzymać.

jeno(daw.) — tylko.

Konrad von Jungingen— 1355–1407, wielki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1393-1407, zręczny polityk, umiejętnie rozgrywający konflikty między książętami litewskimi.

przeznać(daw.) — poznać.

Nowa Marchia— (niem. Neumark), zachodniopomorska prowincja Marchii Brandenburskiej, w latach 1402–1454 znajdowała się pod władzą Krzyżaków.

wiera(daw.) — prawda.

rozpłatać— rozciąć na pół.

Ulrich von Jungingen— 1360–1410, wielki mistrz zakonu krzyżackiego, zginął w bitwie pod Grunwaldem.

prawy(daw.) — prawdziwy.

Joannicia. Kawalerowie Maltańscy— zakon rycerski wywodzący się od XII-wiecznego nieformalnego bractwa zawiązanego przy szpitalu św. Jana Chrzciciela w Amalfi (Włochy), aktywny zwłaszcza w basenie Morza Śródziemnego, znany z dobrej floty. Terytorium na Malcie stracił dopiero w trakcie wojen napoleońskich.

Santok— gród u ujścia Noteci, obecnie wieś.

miasto(daw.) — zamiast.

ninie(daw.) — teraz.

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

przeto(daw.) — więc, zatem.

jąć(daw.) — zacząć.

kasztel(daw.) — zameczek, niewielka twierdza.

wici— wezwanie na wojnę, przysyłane w postaci pęku gałązek (witek) wierzbowych lub powrozów.

pchnąć(daw.) — wysłać.

czeladź(daw.) — służba.

czatownia(daw.) — wartownia.

duchem(daw.) — szybko.

w leciech— dziś popr.: w latach.

czerstwy(daw.) — silny, zdrowy.

frasować się(daw.) — smucić się.

sulica— broń drzewcowa o cienkim grocie, używana do przebijania zbroi.

liliowy— tu: biały jak lilia.

w trzy kopie— w sile trzech pocztów rycerskich.

ziemia dobrzyńska— obszar na wschód od Torunia, zagarnięty przez Krzyżaków wskutek bezprawnej umowy z księciem Władysławem Opolczykiem.

Wacław IV Luksemburski— (1361–1419), król niemiecki i czeski, książę Luksemburga.

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

niepodobny(daw.) — niemożliwy.

Dąbrowna— obecnie Dąbrówno, wieś w powiacie ostródzkim.

walny— poważny, zasadniczy, decydujący.

lubo(daw.) — chociaż.

Władysław II Jagiełło— (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem.

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

knecht(daw.) — żołnierz piechoty niemieckiej.

dżdżu(daw.) — deszczu.

miesiąc(daw.) — księżyc.

Jakub z Koniecpola— (zm. 1430), wojewoda sieradzki, starosta kujawski, uczestniczył w radzie królewskiej Władysława Jagiełły.

podwojski— niższy urzędnik.

w przodku(daw.) — w straży przedniej.

wartko(daw.) — szybko.

pożyć— tu: zdobyć.

Żmudź— historyczna nazwa tzw. Dolnej Litwy, nizinna kraina geograficzna i region administracyjny.

Besarabia— kraina historyczna między rzekami Dniestrem a Prutem, obecnie pogranicze Mołdawii i Ukrainy.

Wołoszczyzna— kraina historyczna na Nizinie Wołoskiej, na południu dzisiejszej Rumunii.

przywodzić— dziś popr.: przewodzić.

Zyndram z Maszkowic— (zm. ok. 1414) polski rycerz niemieckiego pochodzenia.

sprawca— tu: ten, co „sprawia”, tzn. ustawia szyk bojowy.

statysta(daw.) — mąż stanu.

Krystyn z Ostrowa— (1352–1430) – ochmistrz na dworze królowej Jadwigi, kasztelan krakowski i sandomierski.

Jan z Tarnowa— (1367–1433), wojewoda krakowski od 1409.

Sędziwój z Ostroroga— (1375–1441), wojewoda poznański w latach 1406– 1441, włączony do sztabu Jagiełły w czasie wojny polsko–krzyżackiej.

sędomierski— dziś popr.: sandomierski.

Mikołaj Trąba— (ok. 1358–1422), duchowny i polityk, podkanclerzy koronny w latach 1403–1412, później arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski.

Zbigniew z Brzezia— (1360–1425), marszałek wielki koronny, przez pewien czas również starosta krakowski.

Piotr Szafraniec— (zm. 1437), w późniejszym okresie wojewoda sandomierski i krakowski.

Ziemowit V— (1389–1442), książę mazowiecki, dziedziczny lennik Polski.

Ziemowit IV— (ok. 1352–1426) książę płocki, prowadzący samodzielną politykę zagraniczną, długo występował jako przeciwnik Jagiełły, dał się poznać jako dobry administrator.

Zawisza Czarny z Garbowa— (ok. 1370–1428) polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego.

Jan Farurej z Garbowa— rycerz, brat Zawiszy Czarnego.

Abdank— średniowieczny ród możnowładczy.

Paweł (Paszko) zwany Złodziej z Biskupic— rycerz, uczestnik bitwy pod Grunwaldem.

Mikołaj Powała z Taczewa— (ok. 1380–ok. 1415), rycerz i dyplomata, powołany do rady wojennej przed bitwą pod Grunwaldem.

Marcin (Marcisz) z Wrocimowic— (zm. 1442) – polski rycerz niemieckiego pochodzenia, starosta łowicki.

przedchorągiewny(daw.) — rycerz walczący w pierwszej linii, przed sztandarem chorągwi.

rad(daw.) — chętnie.

tuszyć(daw.) — mieć nadzieję.

ninie(daw.) — teraz.

jeno(daw.) — tylko.

mycka— małe, okrągłe nakrycie głowy.

Geldria— prowincja Holandii położona pomiędzy rzekami IJssel, Moza i Ren.

Janusz I Starszy (Warszawski)— (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.

służby powinien(daw.) — jest zobowiązany do służby.

niewiasta— tu: żona.

ugwarzyć(daw.) — porozmawiać.

zali(daw.) — czy.

klecha— pomocnik księdza, zwykle z niższymi święceniami.

rohatyna(z ukr.) — włócznia z grotem zaopatrzonym w hak, aby po wbiciu trudniej ją było wyciągnąć.

bawić(daw.) — przebywać.

dworować(daw.) — żartować.

niedziela(daw.) — tydzień.

Jadwiga— (ok. 1374–1399), córka Ludwika Węgierskiego, w 1384 koronowana na króla Polski (prawo nie przewidywało wówczas koronacji królowej), w 1386 poślubiła Władysława Jagiełłę, co dało początek unii polsko-litewskiej.

wyłuszczyć— przedstawić, wyjaśnić.

miesiąc(daw.) — księżyc.

kniaź— książę.

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

okryty— tu odnosi się do liczby rycerzy w chorągwi.

sulica— broń drzewcowa o cienkim grocie, używana do przebijania zbroi.