wedle(daw.) — obok.
uznać— tu: rozpoznać.
zabaczyć(daw.) — zapomnieć.
wskórać— zdziałać.
Aleksandra Olgierdówna— (ok. 1370–1434), córka wielkiego księcia Litwy Olgierda, siostra Władysława II Jagiełły, żona księcia mazowieckiego Ziemowita IV.
rodzona— siostra.
kniaź— książę.
Skirgiełło— (ok. 1355–1394), brat i bliski współpracownik Jagiełły, z jego ramienia namiestnik Litwy.
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
stolec(daw.) — tron.
nawidzieć(daw.) — lubić, kochać.
Kirgiełły— właśc. Skirgiełły.
utrefić— (o włosach) ułożyć w loki.
przepomnieć(daw.) — zapomnieć.
władnie— dziś popr.: włada.
Janusz I Starszy (Warszawski)— (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.
krzyw(daw.) — niechętny, obrażony.
Anna Danuta— (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).
zali(daw.) — czy.
wicher— tu: wichrzyciel.
frasobliwy(daw.) — smutny.
Zawisza Czarny z Garbowa— (ok. 1370–1428) polski rycerz, przez pewien czas na służbie króla Węgier Zygmunta Luksemburskiego.
nie masz(daw.) — nie ma.
Marcin (Marcisz) z Wrocimowic— (zm. 1442), polski rycerz niemieckiego pochodzenia, starosta łowicki.
Mikołaj Powała z Taczewa— (ok. 1380–ok. 1415), rycerz i dyplomata, powołany do rady wojennej przed bitwą pod Grunwaldem.
św. Jerzy— męczennik z III–IV w., patron rycerzy.
nałęczka(daw.) — chusta służąca jako przepaska na głowę.
prawy(daw.) — prawdziwy.
rzewliwy(daw.) — smutny.
rzezać(daw.) — zarzynać, zabijać.
kmieć— zamożny chłop, posiadający własne gospodarstwo.
żywie— dziś popr.: żyje.
dla— tu: z powodu.
Aleksandra Olgierdówna— (ok. 1370–1434), córka wielkiego księcia Litwy Olgierda, siostra Władysława II Jagiełły, żona księcia mazowieckiego Ziemowita IV.
któren— dziś popr.: który.
skwapliwie(daw.) — chętnie.
Geldria— prowincja Holandii położona pomiędzy rzekami IJssel, Moza i Ren.
szranki(daw.) — drewniane ogrodzenie placu, na którym odbywał się turniej rycerski, przen. sam turniej.
rad(daw.) — zadowolony.
Pax(łac.) — pokój, tu: Spokój!.
Ziemowit IV— (ok. 1352–1426), książę płocki, prowadzący samodzielną politykę zagraniczną, długo występował jako przeciwnik Jagiełły, dał się poznać jako dobry administrator.
Janusz I Starszy (Warszawski)— (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.
przyczyniać się(daw.) — wstawiać się.
Aleksandra Olgierdówna— (ok. 1370–1434), córka wielkiego księcia Litwy Olgierda, siostra Władysława II Jagiełły, żona księcia mazowieckiego Ziemowita IV.
śluzya. ślozy(daw.) — łzy.
prawić(daw.) — mówić, opowiadać.
niewiasta— tu: żona.
mdły(daw.) — słaby.
znajęcy— dziś popr.: znający.
radzi(daw.) — chętnie.
Janusz I Starszy (Warszawski)— (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.
Anna Danuta— (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).
wszelako(daw.) — jednak.
Mikołaj Powała z Taczewa— (ok. 1380–ok. 1415), rycerz i dyplomata, powołany do rady wojennej przed bitwą pod Grunwaldem.
komtur— zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się krzyżacy.
pomiarkować(daw.) — zorientować się, zrozumieć.
templariusze— zakon rycerski, założony ok. 1120 w Jerozolimie, pełna nazwa: Zakon Ubogich Rycerzy Chrystusa i Świątyni Salomona. Upadek zakonu spowodowały oskarżenia króla Francji Filipa IV Pięknego (1268-1314), poważnie zadłużonego u zakonu. Oskarżenia dotyczyły świętokradztwa, herezji, czarów, oraz spisków z poganami. Francuska gałąź zakonu została skasowana w 1311, a wielu spośród zakonników, włącznie z wielkim mistrzem Jakubem de Mollay i 54 najwyższymi dostojnikami, spalono na stosie. Ostatecznie zakon został zawieszony przez papieża w 1317.
bajczarz— dziś popr.: bajarz.
wadzić(daw.) — przeszkadzać.
mierzić(daw.) — wzbudzać odrazę, niechęć.
Władysław II Jagiełło— (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem.
Zyndram z Maszkowic— (zm. ok. 1414) polski rycerz niemieckiego pochodzenia.
jagody(daw.) — policzki.
zrazu— najpierw.
osiedzieć się(daw.) — pozostać, przetrwać w danym miejscu a. na danym stanowisku.
przedniejsi(daw.) — ważniejsi, dostojniejsi.
dworscy— dworzanie.
zmiarkować— zrozumieć, zorientować się.
pergamin— specjalnie preparowana skóra zwierzęca, przystosowana do pisania na niej; tu: dokumenty.
jeno(daw.) — tylko.
rad(daw.) — chętnie.
zgoła(daw.) — całkiem.
Ziemowit IV— (ok. 1352–1426) książę płocki, prowadzący samodzielną politykę zagraniczną, długo występował jako przeciwnik Jagiełły, dał się poznać jako dobry administrator.
wywodzić(daw.) — wyprowadzać.
kniaź— książę.
ongi(daw.) — dawniej, wcześniej.
rum(daw.) — rumor, hałas, zamieszanie.
bogdaj— bodaj, nawet.
bramować— obszywać brzegi.
iście(daw.) — naprawdę.
prawy(daw.) — prawdziwy.
Geldria— prowincja Holandii położona pomiędzy rzekami IJssel, Moza i Ren.
baczność— uwaga.
pewnikiem(daw.) — na pewno.
olsnąć(daw.) — oślepnąć.
wiera(daw.) — naprawdę.
spólniczki— dziś popr.: wspólniczki.
gądek(daw.) — grajek, muzyk, od „gędźba”: muzyka.
drzewiej(daw.) — dawniej.
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
skroś tej przyczyny(daw.) — dlatego.
godzić(daw.) — tu: celować.
zali(daw.) — czy.
statek(daw.) — stateczność.
wraz(daw.) — zaraz.
powrósło(daw.) — gruby sznur, powróz.
szwank(z niem.) — szkoda.
szranki(daw.) — drewniane ogrodzenie placu, na którym odbywał się turniej rycerski, przen. sam turniej.
wyszlamować— wyjąć (metafora odnosząca się do wyjmowania szlamu z cieku wodnego).
do cna(daw.) — całkiem.
pustota(daw.) — lekkomyślność i skłonność do figlów.
wolej(daw.) — lepiej.
atoli(daw.) — jednak.
wywczas(daw.) — odpoczynek.
przydać(daw.) — dodać.
chycić— dziś popr.: chwycić.
rozsierdzić się(daw.) — zezłościć się.
komtur— zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się krzyżacy.
mitręga(daw.) — trud bądź zwlekanie.
wygodzić(daw.) — dogodzić.