krzepki(daw.) — silny, mocny.

Zyndram z Maszkowic— (zm. ok. 1414) polski rycerz niemieckiego pochodzenia.

pałąkowaty— (o nogach) wykrzywiony; częsta przypadłość ludzi spędzających dużo czasu na koniu.

po rusińsku— język ruski jeszcze długie wieki potem był urzędowym językiem Wielkiego Księstwa Litewskiego.

komturia— jednostka administracyjna w państwie krzyżackim.

czeladź— służba.

stągiewka(daw.) — mała stągiew; stągiew— wysokie naczynie o szerokim dnie.

okurzyć— tu: wywołać pożar w okolicy.

któren— dziś popr.: który.

Ragneta— obecnie Nieman w obwodzie kaliningradzkim; w r. 1289 krzyżacy zbudowali tam zamek.

onegdaj(daw.) — dawniej, jakiś czas temu.

wypadkiem— przypadkiem.

spyża(daw.) — żywność, prowiant.

od przyrodzenia(daw.) — z natury.

walny(daw.) — mający decydujące znaczenie.

prawić(daw.) — mówić, opowiadać.

przywodzić— dziś popr.: przewodzić, dowodzić.

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

nakrzesać— tu: naciąć.

dżdże(daw.) — deszcze.

susz— drobne, suche gałązki.

watra— ognisko.

kiścień— rodzaj broni obuchowej składającej się z drzewca, łańcucha i umieszczonej na jego końcu kuli; często (jak w tym przypadku) błędne określenie broni podobnej do maczugi z nabijaną czymś twardym główką.

oksza(daw.) — rodzaj topora bojowego.

berdysz— szeroki topór na długim drzewcu.

bojara. bojarzyn— szlachcic ruski, wołoski a. litewski.

przeto(daw.) — wiec, zatem.

jednorożec— mityczne zwierzę, często pojawiające się w legendach średniowiecznych, podobne do konia, z jednym wyrastającym z czoła rogiem.

młaka— podmokła łąka.

chmyz— mały, niepozorny koń.

dostać(daw.) — dotrzymać pola w walce, wytrzymać.

zgonić(daw.) — dogonić.

ścigły(daw.) — szybki.

Kawalerowie Mieczowi— niemiecki zakon rycerski założony w Rydze przez biskupa Alberta von Buxhövdena w 1202 r., w. 1237 połączył się z krzyżakami, zachowując pewną odrębność administracyjną.

kniaź— książę.

przedać— dziś popr.: sprzedać.

szumny(daw.) — patetyczny bądź hałaśliwy i energiczny.

numa— litewska chata z ziemi i nieociosanych bierwion.

wedle(daw.) — obok.

ługa. łęg— podmokła łąka.

mdleć(daw.) — słabnąć.

przywodzić— dziś popr.: dowodzić, przewodzić.

Połock— wczesnośredniowieczny gród słowiański, obecnie miasto na Białorusi.

rad(daw.) — zadowolony.

onegdaj(daw.) — dawniej, kiedyś, tu prawdop. „wczoraj”.

miarkować(daw.) — zorientować się.

chrobry(daw.) — odważny, śmiały.

jeno(daw.) — tylko.

trafunek(daw.) — przypadek.

czeladź— służba.

Ragneta— obecnie Nieman w obwodzie kaliningradzkim; w r. 1289 krzyżacy zbudowali tam zamek.

niewiasta— tu: żona.

jąć(daw.) — zacząć.

orężny(daw.) — uzbrojony.

knecht— żołnierz piechoty niemieckiej.

zmóc(daw.) — pokonać.

zabaczyć(daw.) — zapomnieć.

niesporo(daw.) — niechętnie, niewygodnie.

gonić(daw.) — pojedynkować się konno.

wszystek(daw.) — cały.

piędź— dawna miara długości, ok. 18–22 cm.

wolej(daw.) — lepiej.

chojar(daw.) — duże drzewo iglaste.

godnie(daw.) — mocno, solidnie.

obuch— tępa część siekiery a. topora, przeciwległa do ostrza.

przygodzić się(daw.) — przydarzyć się.

mistrzów(daw.) — mistrzowy, mistrza.

popręg— rzemień podtrzymujący siodło.

siedle— dziś popr.: siodle.

widzęcy(daw.) — widząc.

frasunek(daw.) — smutek.

strona— tu: kraj, okolica.

głownia— palący się lub spalony kawałek drewna.

zabaczyć(daw.) — zapomnieć.

onym(daw.) — tym.

glejt(daw.) — list żelazny, dokument wystawiany przez władzę, zapewniający swobodę poruszania się po podlegającym jej terenie.

komtur— zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się krzyżacy.

Gierdawy— obecnie miasteczko w obwodzie kaliningradzkim, 3 km od granicy z Polską.

wyżenąć(daw.) — wygnać.

wszędy— dziś popr.: wszędzie.

ogarnąć— tu: oblec, zdobyć.

żywo(daw.) — szybko.

knecht— żołnierz piechoty niemieckiej.

spyża(daw.) — żywność, prowiant.

zaskoczym im(daw.) — przetniemy im drogę.

wiedzieć(daw.) — znać.

zasadzić się(daw.) — zaczaić się, zorganizować zasadzkę.

kwapić się(daw.) — spieszyć się.

setnik— przełożony nad setką ludzi.

wedle(daw.) — obok.

Niewiaża— prawy dopływ Niemna.

łozy— zarośla wierzbowe.

wilczura— okrycie wierzchnie ze skóry wilczej.

jeno(daw.) — tylko.

stajaniea. staje— dawna miara odległości, etymologicznie: dystans, po przebiegnięciu którego koń musi się zatrzymać.

rychło(daw.) — szybko.

zaskoczyć— tu: przeciąć drogę.

łęga. ług— podmokła łąka.

kierz(daw.) — krzak.

rad(daw.) — zadowolony.

pierwej(daw.) — najpierw, wcześniej.

tuman— mgła, opar.

setnik— przełożony nad setką ludzi.

wszędy— dziś popr.: wszędzie.

przypaść(daw.) — zaczaić się.

knecht— żołnierz piechoty niemieckiej.

tedy(daw.) — więc, zatem.

prawy(daw.) — prawdziwy.

wymędrować— tu: zaplanować.

skrzęt(daw.) — tumult, zamieszanie.

siła(daw.) — wielu.

tuszyć(daw.) — mieć nadzieję.

niewiastka— tu: żona.

Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.

ubiec— tu: zdobyć.

kierz(daw.) — krzak.

kulbaka— wysokie siodło, przeważnie wojskowe.

kobiałka— koszyk, tu: kołczan.

matecznik— legowiska dzikich zwierząt bądź trudno dostępne miejsce w puszczy.

wyraj(daw.) — odlot ptaków na zimę bądź „ciepłe kraje”.

gomon— bajkowy pochód zwierząt, roślin i kamieni.

włodyka(daw.) — rycerz, zwłaszcza niemajętny lub pozbawiony pełni praw stanowych.

dyć(gw.) — przecież.

jucha— krew.

dżdże(daw.) — deszcze.

w ociągu(daw.) — z tyłu.

wymiarkować(daw.) — zorientować się.

godniejszy(daw.) — solidniejszy.

kulbaka— wysokie siodło, zazwyczaj wojskowe.

kord— krótki miecz.

knecht— żołnierz piechoty niemieckiej.

przypaść(daw.) — zaczaić się.

wykrot— dziura po wyrwanym z korzeniami drzewie.

kierz(daw.) — krzak.

krokiew— ukośna belka podtrzymująca dach.

jąć(daw.) — zacząć.

knecht— żołnierz piechoty niemieckiej.

przenosić— przekraczać (wielkością).

gąszcza— dziś popr.: gąszcze.

rad(daw.) — zadowolony.