siła(daw.) — wiele.
jeno(daw.) — tylko.
rozkulbaczyć(daw.) — zdjąć siodło i uprząż.
zali(daw.) — czy.
wżdy(daw.) — zawsze, przecież.
pono(daw.) — ponoć, podobno.
dufać— tu: ufać.
źrzały(daw.) — dojrzały, dorosły.
wskróś tej przyczyny(daw.) — z tego powodu.
katówka— córka kata.
prawić(daw.) — mówić, opowiadać.
komtur— zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się krzyżacy.
strzyga— upiór.
strawa(daw.) — pożywienie.
przenieść— tu: tolerować, wytrzymać.
zasadzić się(daw.) — zaczaić się.
w rzeczy(daw.) — w rzeczywistości, naprawdę.
wyrównać— tu: dorównać.
tedy(daw.) — więc, zatem.
dychanie(daw.) — oddech.
ślepia— oczy.
śpik— szpik, tu: rdzeń kręgowy.
co ducha(daw.) — co tchu, jak najszybciej.
na hak przywieść— schwytać, jak psa łańcuchowego.
cnić się(daw.) — tęsknić za czymś, martwić się, nudzić.
w niebiesiech— dziś popr.: w niebie.
rybałt— wędrowny muzyk lub śpiewak.
lutnia(muz.) — dawny instrument strunowy szarpany.
znojny(daw.) — pełęn trudu, męczący.
miesiąc(daw.) — księżyc.
głownia— palący się lub spalony kawałek drewna.
jadzie— dziś popr.: jedzie.
jąć(daw.) — zacząć.
kniaź— książę.
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
komtur— zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się krzyżacy.
jeno(daw.) — tylko.
Kyrie elejson(gr.) — Panie, zmiłuj się nad nami.
chowana(daw.) — oswojona, udomowiona.
chrobry(daw.) — dzielny, odważny, śmiały.
służbisty— posłuszny rozkazom.
prawy(daw.) — prawdziwy.
toń— tu przenośnie: zagrożenie.
tur— wymarły dziki ssak z rzędu parzystokopytnych.
Żmudź— historyczna nazwa tzw. Dolnej Litwy, nizinna kraina geograficzna i region administracyjny.
w pole— na pole bitwy, do walki.
do dnia(daw.) — rano.
łacniej(daw.) — łatwiej.
kord— krótki miecz.
dawać baczenie(daw.) — uważać.
któren— dziś popr.: który.
objechać— tu: oszukać.
wydać— tu: ujawnić.
sromocić(daw.) — hańbić.
skroś tej przyczyny(daw.) — z tego powodu.
frasunek(daw.) — smutek.
w rzeczy(daw.) — w rzeczywistości, naprawdę.
radzi(daw.) — chętnie.
przeto(daw.) — więc, zatem, toteż.
Władysław II Jagiełło— (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem.
pono(daw.) — podobno.
gorzeć(daw.) — palić się, płonąć.
przezpieczność(daw.) — bezpieczeństwo.
przygodzć się(daw.) — przydarzyć się.
wspominek(daw.) — dar, pozwalający wspominać osobę obdarowującą.
kośba(daw.) — żniwo, tu przenośnie: wojna, walka.
w ociągu(daw.) — z tyłu.
krajka— pasek tkaniny przyszyty u dołu sukni, także: chustka.
zdolić(daw.) — zdołać.
komysze— legowiska zwierzęce w zaroślach.
wartką krew— gorąca krew.
łuby(daw.) — kosze, tu: bagaż podróżny.
pątlik— siatka do podtrzymywania włosów.
któren— dziś popr.: który.
przetowłosa— daw. jasnowłosa.
Janusz I Starszy (Warszawski)— (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.
baczyć— uważać, zwracać uwagę.
ochwiara— dziś popr.: ofiara.
niepróżny— rzeczywisty, nie fałszywy.
stradać(daw.) — stracić.
niepodobny(daw.) — nieprawdopodobny, niemożliwy.
widzi— tu: wydaje.
lelija— dziś popr.: lilia.
Piotrowin— według legendy rycerz wskrzeszony przez św. Stanisława, by świadczyć w sądzie przed królem Bolesławem Śmiałym.
piastować(daw.) — opiekować się.
przytwarty(daw.) — uchylony.
Janusz I Starszy (Warszawski)— (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.
Anna Danuta— (1358–1448), córka księcia trockiego Kiejstuta i Biruty, żona księcia mazowieckiego Janusza (było to najdłużej trwające małżeństwo w dziejach dynastii).
najprzedniejszy(daw.) — najlepszy.
Żmudź— historyczna nazwa tzw. Dolnej Litwy, nizinna kraina geograficzna i region administracyjny.
kniaź— książę.
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
komtur— zwierzchnik domu zakonnego bądź okręgu w zakonach rycerskich, do których zaliczali się krzyżacy.
ścigły(daw.) — szybki.
krzeczot— ptak drapieżny podobny do sokoła.
kapituła— rada sprawująca władzę w zakonie.
Władysław II Jagiełło— (ok. 1362–1434), syn wlk. księcia Olgierda, wielki książę litewski, król Polski od małżeństwa z Jadwigą (1386). Dwukrotnie ochrzczony (przez matkę Juliannę w obrządku wschodnim i przez biskupów polskich przed ślubem w obrządku łacińskim), osobiście dowodził w bitwie pod Grunwaldem.
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
Janusz I Starszy (Warszawski)— (ok. 1346–1429), książę mazowiecki, lennik Władysława Jagiełły.
gotować się(daw.) — przygotowywać się.
krzesać— tu: wykonywać z kamienia.
knecht(daw.) — żołnierz piechoty niemieckiej.
Ragneta— obecnie Nieman w obwodzie kaliningradzkim; w r. 1289 krzyżacy zbudowali tam zamek.
przymknąćdaw. — potajemnie sprowadzić.
opatrzyć(daw.) — wyposażyć, przygotować.
przybieżać(daw.) — przybyć.
bojarzyna. bojar— szlachcic ruski, wołoski lub litewski.
kord(daw.) — krótki miecz.
jeno(daw.) — tylko.
ciemiężyć— pozbawiać swobody, obciążać, wykorzystując władzę.
drzewiej(daw.) — dawniej.
dokazać(daw.) — dokonać.
Witold Kiejstutowicz, zwany Wielkim— (ok. 1350–1430), wielki książę litewski, brat stryjeczny Władysława Jagiełły. W latach 1382–1385 oraz 1390 przejściowo sprzymierzony z Krzyżakami przeciw Jagielle.
przyrodzony(daw.) — wrodzony, naturalny.
sromota(daw.) — wstyd, hańba.
stropić się— stracić pewność siebie.
żywie— dziś popr.: żyje.
zali(daw.) — czy.
przeto(daw.) — więc, zatem.
rad(daw.) — zadowolony.
ujma— coś, co kogoś obraża bądź poniża.
opat— przełożony w męskim zakonie kontemplacyjnym.
dyć(gw.) — przecież.
naprzeć się(daw.) — uprzeć się.
wskórać(daw.) — zdziałać, osiągnąć.
kniaź— książę.
strona— tu: kraj, okolica.
jeno(daw.) — tylko.