Daleko, za ścianami, wegetowała akademikowa codzienność. Głosy na korytarzu, trzaskanie drzwiami, chlapanie wodą we wspólnych umywalniach. Gardłowe barytony z ostrej imprezy piętro wyżej skandowały: Szable w dłoń, lance w dłoń, bolszewika goń, goń, goń!, ktoś inny usiłował to

zagłuszyć puszczanym w kółko Livin’ Next Door to Alice zespołu Smokie. Zapewne też kartkowano gdzieś odbity na denaturacie nowy numer „Zapisu”, z tranzystorowego radia „Jowita” chrypiał „Głos Ameryki”, długowłosi brodacze, flegmatycznie strząsający popiół do puszki po konserwie turystycznej, dyskutowali o ostatnim pogromie Latającego Uniwersytetu, zatrzymaniu Barańczaka w Poznaniu i kolejnym pobiciu Michnika przez esbecję.

Oni natomiast przeciągali się błogo, ziewali, mruczeli do siebie i zasypiali na kilkanaście minut. Nie miał pojęcia, skąd brała się w nim tak wielka potrzeba snu, nie wyobrażał sobie, że potrafi przespać większą część doby. Kiedyś, pomiędzy jednym snem i drugim, powiedziała mu o chłopaku ze Szkoły Wojsk Pancernych w Poznaniu, którego już czwarty list wyrzuciła do zsypu.

Co parę godzin jedno bądź drugie wstawało, żeby zrobić herbaty albo zalać w żółtych kubkach prawdziwą, brazylijską kawę z pewexu. Kiedy czuli głód, w dzień, w środku nocy czy nad ranem, Mirka wyciągała zza okna torbę ze słoikami i szła odgrzewać domowe żeberka, schabowe, kawałki kurczaka. Jedli w łóżku, czasem popijali kwaśnym egri burgundi, palili papierosy i znowu drzemali, upajając się dotykiem, łagodnym ocieraniem skóry, lgnięciem aksamitu do aksamitu.

Kiedyś przyjechał wczesną wiosną, pod koniec marca. Niebo było czarne, walił śnieg z deszczem. Następnego dnia jednak obudziło ich natrętne słońce i gorąco. Wyskoczył spod kołdry, podbiegł do okna. Uchylił firankę, jaskrawe promienie zatańczyły na szafie, na wieszaku z ręcznikami, na brudnych szklankach. W rynnach szumiało, kamienice po drugiej stronie ulicy iskrzyły się całym bogactwem pokręconych ozdób z początku wieku, w dole dzieciaki biegały bez czapek, mokre chodniki wyglądały jak złociste lustra. Zawołał do Mirki, że nareszcie wiosna, że ciepło, że natychmiast muszą na długi spacer, na bazie do lasu, bo ptaki śpiewają i żyć się chce jak nigdy.

– Zasłoń mi zaraz to gówno – usłyszał z łóżka.

Potem szybko zaczęła biec naprzód taśma dorosłego życia. Ślub, magisterka Mirki, stan wojenny, szary śnieg i szare twarze, kolejki, kartki, mieszkanie w bloku, które ojciec, mobilizując całe swoje zawodowe i partyjne układy, wychodził im i wymęczył u kolegów z PRONu. On sam porzucił wagon pocztowy, skończył kurs dla księgowych, obrabiał ćwiartki etatów w Związku Hodowców Owiec oraz innych tego rodzaju instytucjach. Kiedy upadł komunizm, nie uczestniczył w rozdaniu kart, nie załapał się na prywatną firmę, biznes czy chociaż posadkę w administracji. Pracował tak jak przedtem, upajał się nowym, pochłaniał gazety, podziwiał bogactwo hipermarketów, spłacał raty za japoński telewizor, odtwarzacz CD i amplituner, za pierwszy samochód. Wysłuchiwał zrzędzenia ojca, truchtającego co rano do kiosku po najnowszy numer „Trybuny”, do ostatnich swych chwil wieszczącego rychłe nadejście najgorszej odmiany faszyzmu z prałatem Jankowskim jako fuhrerem i wypatrującego symptomów klęski głodu oraz kolonizowania kraju przez Jankesów.

Tymczasem Mirka żyła coraz bardziej niechętnie i lękliwie. Sama dla siebie była zaczarowanym kręgiem, w którym przestawały obowiązywać prawa grawitacji. Pogłębiało się to wraz z dorośleniem i coraz większą samodzielnością Oluchy. Nie lubiła światła, unikała rozmów. Kiedy znajomi gdzieś ich zapraszali, polskim zwyczajem przymuszali do przyjścia, dzwonili dla przypomnienia, dreptała zbiedzona po mieszkaniu, aby w końcu wykrztusić, żeby szedł bez niej, żeby coś wymyślił, że następnym razem na pewno… Po wyjeździe Olki czas spędzała przed telewizorem, najczęściej zgaszonym, albo w kuchni. Przemykała się tam bezszelestnie, błyskając szkłami okularów, i znikała na całe godziny. Mieszkali pod jednym dachem, ale obok siebie, mijali się, nic nie mówiąc. Gdy zagadywał ją przy obiedzie, pytał o zdanie, chciał o czymś opowiadać albo miał wątpliwości i rozterki do rozstrzygnięcia, słyszał w odpowiedzi jedynie łagodne: „Jedz, jedz…” Gotowała wspaniale, wyniosła to z domu, gdzie dziedzina ta odgrywała decydującą rolę w kształtowaniu rodzinnych uczuć. Swojego teścia pamiętał wyłącznie za gigantycznym, przedwojennym stołem, zachęcającego dobrodusznie: „Nakładaj sobie, Iruś, nakładaj sobie…”

Po śmierci Mirki w przeraźliwie ponurym szpitalu, w lesie, na skraju miasta świat nabrał ostrych krawędzi. Mieszkanie wyogromniało, stało się nieprzyjazne i chłodne, jakby ktoś wypuścił krew z tapet, mebli, dywanów, odbierając całą zaciszność i ciepło. Nie wiedział, co robić, ale głęboko gardził sentymentami. Nie dzwonił domofonem na dole, w nadziei, że usłyszy znajomy szczęk elektrycznego zamka, nie błądził po mieście, łudząc się, że może spotkają gdzieś w autobusie, wypatrzy w tłumie na dworcu albo przy stoisku z owocami zatłoczonego supermarketu. Postanowił wreszcie wywieźć jej wszystkie rzeczy. Jak w amoku opróżniał szafy, pakował do czarnych worków suknie, majtki i staniki, piżamy, płaszcze, nawet ulubiony niebieski szlafrok, w którym od niepamiętnych lat paradowała wieczorami. W letniej kuchni na działce Waldka Białego spalił fotografie, kasety

z jej ruchomym wizerunkiem, dyplomy, świadectwa pracy, pożółkłe listy od rodziców. Potłukł jej ulubioną filiżankę, wyniósł na śmietnik koc, pościel, wypełnioną starymi butami walizkę, z którą kiedyś przyjechała do niego z Izbicy na całe życie.

Odtąd należała już tylko do jego wnętrza i pamięci o niej nie profanowały przedmioty.

Słoneczna patyna na półkach z książkami Oluchy zrobiła się czerwonozłota. Nie myślał już o niczym, znów poczuł kiełkujący w okolicach kości ogonowej zarodek bólu, przez chwilę zatęsknił do doktor Gudrun i do ampułki z DFR – B. Pozazdrościł tym starym i chorym, którzy dostąpili łaski wymazania całej zawartości zwojów mózgowych. „Być bez przeszłości i bez przyszłości, być bez cierpienia, zdać się na wiatr, tylko na wiatr…” – marzył szeptem.

Martwą ciszę przerwał sygnał domofonu, natarczywie powtarzany kilka razy, zanim zdołał wstać i dobrnąć do drzwi.

– Czy pan tam jeszcze jest, panie Ireneuszu? To ja, Wszechwłoga! – zawołało ze staroświeckiej słuchawki z kabelkiem.

Zastanawiał się, co zabrać z mieszkania na pamiątkę. Nie zabrał niczego.

Oddział O-L usytuowano w zamkniętym sektorze Szpitala Nieustającej Pomocy. Był to obszerny, położony na uboczu pawilon, otoczony z trzech stron sosnowym lasem. Z głównym kompleksem budynków łączył go system nadziemnych korytarzy i wind.

Wszechwłoga szedł pierwszy, podrzucając swoją niebieską kulkę, której nie wyzbył się wraz z poprzednim nazwiskiem, Irek podążał za nim na wózku, popychanym przez barczystego pielęgniarza o srebrnych włosach, szarych cieniach pod oczami i sztywnej, haczykowato wywiniętej bródce. Przed chwilą, mimo nalegań, nie pozwolił, żeby odebrano mu ubranie i obleczono w pokraczną, sięgającą połowy łydek, zapinaną na plecach koszulę. Nąjpierw jechali dwoma windami – żółtą w dół, czerwoną do góry, potem, najwidoczniej już poza terenem właściwego szpitala, przemierzali długie, puste pasaże, także oznaczone różnymi kolorami. Nikogo nie spotkali po drodze, posadzki błyszczące jak świeżo wylany lód tłumiły echo kroków i szum opon wózka. Kilka razy przechodzili przez podwójne drzwi, właściwie rodzaj oszklonych klatek zamkniętych z obu stron i opatrzonych jednakowym napisem „Śluza sanitarna”. Wszechwłoga otwierał je za pomocą modemu osobistego, mylił przy tym kody, zapominał, długo przeszukiwał pamięć, kulka wypadała mu z ręki, chwytał ją wtedy desperacko, o mało się przy tym nie wywracając. Trwało to długo. Trzeba było jeszcze przebyć hali wielki jak sala gimnastyczna i drugi, mniejszy, zastawiony zagajnikami sztucznych rododendronów, palm, paproci. Stamtąd dopiero wchodziło się prosto na O-L. Przy wejściu Irek nie zauważył żadnej tabliczki, tylko znajomy rysunek uśmiechniętego człowieczka w piżamie, tym razem wznoszącego oczy ku niebu.