Изменить стиль страницы

Так вот, торговля между ними и соседними народами, грустинцами и серпоновцами, происходит, говорят, таким образом: предчувствуя свою будущую смерть, они складывают свои товары в определенном месте, а грустинцы и серпоновцы, оставив на этом же месте равноценные свои товары, уносят приготовленные. Когда те оживают, то забирают себе эти товары, если обмен произведен, по их мнению, справедливый; если же считают себя обиженными, то требуют назад свое от грустинцев и серпоновцев, от чего возникают, как говорят, между ними распри и войны.

В горах Лукоморья берет начало огромная река Коссин56, которая, протекая через Лукоморье, впадает в большую реку Тахмин.

В реке же Тахмин водятся, говорят, такие рыбы, которые похожи на человека головой, глазами, носом, ртом, реками и ногами, только не владеют речью.

Говорят также, что за этой рекой живут люди необыкновенного вида: одни из них покрыты шерстью, как дикие звери, другие имеют собачьи головы и живут в подземных пещерах.

ОБЛАСТЬ ЛОППИЯ

При продвижении от Лукоморья дальше к Ледовитому океану встречаются народы лоппи, закоснелые в варварстве и дикости и кочующие по тундрам и лесам. Они не имеют никакого места жительства, но, истребив на одной территории дикого зверя и рыбу, которыми питаются (ведь хлеба они не едят), переходят на другую. Свои шалаши, в которых они живут, они покрывают древесной корой и дерном. Носят одежду из мехов различных зверей: соболей, горностаев, оленей, сшивая вместе разные сорта. Иногда такую их одежду привозят в Московию купцы. Шапки и сапоги они носят из выделанных оленьих шкур.

Подати великому князю московскому они платят мехами и рыбой, которые добывают в изобилии.

Idioma suum proprium habent, quod ab aliis non intelligitur, ideo apud exteros propemodum muti esse videntur.

Sagittarii autem omnes sunt peritissimi, adeo ut si quas in venatione praestantiores feras nanciscantur, eas (ut pelles eorum integrae et intactae sint) missa sagitta in nasum oculosve inerficiunt. Hi etiam feras in nartis hyeme per nives insequuntur, insecutasque sagittis confieiunt, mercatores ad se ex variis regionibus quaestus gratia venientes, libenter excipiunt, quos in tuguriolis suis cum uxoribus relinquunt, ipsi vero interim venatum abeunt, reversi, si uxores hospitum concubitu consuetudineque laetiores et hilariores invenerint, munere aliquo hospitem donant, sin minus, turpiter convitiis lacessitum expellunt.

Monetae pecuniariae nullus apud eos usus, sed cum mercatoribus adventitiis rerum permutatione utuntur, et pro panno crasso vilosoque, item pro securibus, acubus, coclearibus, cultris, poculis, speculis, et id genus aliis rebus pelles ferarum varii generis mercatoribus dant.

Regio quam inhabitant, frigidissima est, solem ibi aestivalis solstitii tempore, quadraginta diebus perpetuo splendere (tribus noctis horis exceptis) perhibent, quibus sol velut quadam caligine obducitur, ut radii illius non appareant. Nihilominus tamen labirantes ab opere suo excluduntur.

In his quoque partibus montes in altum eminentissimi dicuntur esse, qui ad Aethnae (montis in Sicilia) similitudinem, flammas semper eructant, in quibus Salamandrae animalia quaedam, lacertarum similitudine, quae in igne non secus ac pisces in aquis vivunt, crescere perhibentur.

Ultra Oceanum etiam glacialem regionem quandam Engroneland dictam, quasi incognitam ajunt esse. Haec tum ob altos montes, qui perpetuis semper nivibus rigent, tum etiam ob perpetuam glaciem mari innatantem (quae periculosam navigationem facit) a commercio, conversationeque caeterarum gentium aliena sejunctaque est, ideo incognita dicitur.

Moscovitae se plurimum jactant, quod Princeps eorum ex hac quoque remotissima, et fere ultima orbis regione tributa exigat. Hoc quamvis verisimile non sit, tolerari tamen aliquo modo potest, cum alios vicinos Principes, qui ab ipsis tributa exigerent, non habeant.

Atque hic finis regionum Septentrionalium, glacialique mari adjacentium (quae Moscorum principis sunt tributariae) esto. Nunc ad caeteras regiones describendas, Meridiem Orientemque versus sitas, Moscovitis confines revertar.

CEREMISSI POPULI

Ceremissi, Mordovotes, et Vachines, inter Vjatkam et Vologdam provincias, quarum supra mentionem fecimus, longe lateque in vastis sylvis, sine ullis aedibus habitant. Proprium idioma habent, Mahometisque sectam amplectuntur, quidam etiam gentiliter (nullam Dei notitiam

Язык у них собственный, которого другие народы не понимают, так что среди иноземцев они слывут немыми.

Они все замечательные стрелки, так что, добывая на охоте ценных зверей, убивают их, поражая стрелой в нос или глаз (чтобы не повредить шкурки). Зимой они выслеживают зверей на лыжах и, выследив, убивают стрелами. Купцов, прибывших к ним из разных земель ради прибыли, они встречают радушно, оставляя их в шалашах с женами, а сами между тем уходят на охоту. Если, вернувшись, они находят жен веселыми и довольными от сношения с гостями, то награждают гостя каким-нибудь подарком, если же нет, то с позором выгоняют его, осыпав бранью.

Никакой монеты у них нет, а с пришлыми купцами они производят товарообмен и отдают им меха различных зверей за грубошерстное сукно, а также топоры, иглы, ложки, ножи, сосуды, зеркала и тому подобные предметы.

Область, которую они населяют, очень холодна; говорят, что солнце там во время летнего солнцестояния светит непрерывно сорок дней (за исключением трех ночных часов), в течение которых солнце как бы закрывается неким туманом, так что его лучи не видны. Однако, деятельность людей не прекращается.

В этих местах, по слухам, есть очень высокие горы, которые, наподобие Этны (горы в Сицилии), постоянно изрыгают пламя. В пламени же, говорят, водятся саламандры — животные, похожие на ящериц, которые живут в огне, как рыба в воде.

За Ледовитым океаном есть, говорят, некая страна, называемая Энгронеланд, как бы неизвестная. Из-за высоких гор, покрытых вечными снегами, а также из-за вечного льда, плавающего в море (который делает опасным судоходство), она изолирована от торговли и общения с другими народами и от этого называется неизвестной.

Московиты более всего гордятся, что их государь также из этой отдаленной, почти на краю света расположенной страны получает дань. Хотя это и неправдоподобно, но однако, каким-то образом можно допустить, так как они не имеют других соседних государей, которые взыскали бы с них дань.

Здесь и закончим описание северных земель на побережье Ледовитого океана (которые являются данниками московского государя). Теперь я обращусь к описанию прочих областей, расположенных по соседству с московитами на юг и на восток.

НАРОДЫ ЧЕРЕМИСЫ

Черемисы, мордовоты и вахины живут без всяких домов в обширных лесах между провинциями Вяткой и Вологдой, о которых мы упомянули выше. Они имеют собственный язык и исповедуют магометанскую религию, а некоторые являются язычниками (не зная никакого Бога). Все занимаются воровством и грабежом и чрезвычайно habentes) vivunt. Omnes autem furtis et latrociniis intenti, et carminibus magicis exorcismisque maxime dediti sunt. Adversus sagittarum telorumque jactus intrepidi. Ferina carne et meile (cujus alveariis abundant) magna ex parte victitant. Pane enim raro utuntur.

Omnes tam viri quam feminae cursu velocissimi sunt, sagittariisque peritissimi, arcum nunquam de manibus deponunt, quo adeo oblectantur, ut etiam filiis cibum obstinatissime prohibeant, nisi prius signum praesignatum ex arcu sagitta ferirent.

Artificium laborque eorum feras venari, et sagittis figere, quorum carne vescuntur, pellibusque vestiuntur, ac easdem pro tributo magno Duci Moscorum pendunt.

Inter venandum autem, nartarum instrumento pedibus inducto (cujus in Permiae descriptione supra memoravimus), utuntur: in quo agilissime velocissimeque feras insequendo feruntur. Quia vero harum nartarum instrumento velocissimi cursus, omnes fere septentrionales gentes, et ipsi Moscovitae, Ruthenique communiter utuntur, imaginem usus earum subjiciemus. Sunt autem longae quaedam ligneae soleae longitudinem trium cubituum adaequantes, in anteriori parte in modum traharum erectae, quidam vero hoc instrumentum ad suae proportionis staturam in longitudinem conficiunt, quo in utrumque pedem inducto velocissime feruntur.

MORDWA POPULI

A Novogrodia inferiore, quam superius descripsimus, Orientem et Meridiem versus, vastae ingentesque occurrunt sylvae, quas Mordwa populi sic dicti, magno juxta Wolgam fluvium insignem tractu inhabitant.

Idioma proprium habent, in pagis passim degunt, agriculturamque exercent. Melie, diversisque animalium pellibus pretiosis abundant.

Homines sunt duri et bellicosi, Tartarosque latrocinantes (quos in vicinio habent) a finibus suis fortiter propulsant omnes fere pedites incedunt, arcubus oblongis utuntur, sagitandique peritia pollent, feras praestantiores, ut pellibus eorum integris et intactis potirentur, in nasum sagitta missa interficiunt.

Eorum quidam Machometi sectam amplectuntur, quidam vero in idololatria perseverant.

Vectigal annuum magno Moscorum Principi pellibus diversarum ferarum solvunt.

Mulieres eorum decoris causa ungues nigro colore artificialiter inficiunt, apertoque capite et crinibus passis semper incedunt.

His aliae gentes Ceremissi intermixtae sunt, qui ad differentiam Ceremissorum Septentrionalium, de quibus supra superiores Ceremissi, sive montani, a collibus quos inhabitant, appellantur.