Изменить стиль страницы

Haec olim secundo genitis magnorum Ducum Moscovia e attributa erat, quos Joannes Basiliades Moscoviae monarcha, principatu expulsos in servitutem redegit, ex quorum progenie adhuc supersunt, qui Knesi (id est, Duces) Jaroslawsci dicuntur, sed parvam in regione reddituum partem retinent. Ipse enim Dux Moscoviae et titulum et Ducatum sibi vendicat.

ROSTOWIAE DUCATUS

Hic Ducatus inter praecipuos et antiquiores Russiae principatus, post Novogardiam magnam olim habebatur, et secundo genitis magnorum Ducem Russiae attributus erat, quorum posteri per Joannem Basilii, avum moderni Ducis Joannis Basiliadis eo exuti sunt.

In hoc Ducatu est civitas et arx lignea Rostow dicta, regionis caput, in qua Archiepiscopus sedem suam habet, a Moscovia 34 miliaribus distat. Sita autem est ad lacum quendam, ex quo Cotorea fluvius emergit, et Jaroslavia civitate praeterlapsa in Wolgam illabitur.

Hujus Ducatus titulo Moscoviae Dux utitur, novissimumque hujus regionis haeredem, ex progenie Ducum Russiae, anno Domini 1565 Joannes Basiliades Moscoviae Dux tyrannice trucidavit, progeniemque ejus funditus delevit.

Uglitz civitas cum castro, ad Wolgam fluvium condita, distat a Moscovia 24 miliaribus a Jaroslavia triginta.

Chlopigrod civitas 2 miliaribus distat ab Uglitz, in ea celeberrimae frequenter fiunt nundinae, ad quas Suetenses, Livonienses, Rutheni, Lithuani, Tartari, et aliae quamplurimae gentes confluunt, omnes vero tantum permutatione rerum utuntur.

Pereaslaw, civitas et castrum, ad lacum quendam a Septentrione in Orientem reflectendo sita est, a Moscovia 24 a Rostow 10 miliaribus distat. Juxta hanc est lacus quidam, ex quo sal copiose decoquitur.

SUSDALIENSIS DUCATUS

Ducatus Susdali, cum ejusdem nominis castro et civitate, in qua sedes Episcopalis est, Rostoviae et Wolodimeriae adjacet, inter praecipuos olim Russiae Principatus numerabatur, ac reliquarum Russiae partium metropolis erat.

Hunc Ducatum secundo geniti Ducum Moscoviae jure haereditario possidebant, quorum tandem posteri per Joannem Basilii avum moderni Ducis Moscoviae, eo expulsi et spoliati sunt.

ЯРОСЛАВСКОЕ КНЯЖЕСТВО

Обширный деревянный город с кремлем Ярославль стоит на реке Волге в сорока шести милях от Московии. Область эта очень плодородна, особенно та часть, которая обращена к Волге.

Некогда она назначалась вторым по рождению сыновьям великих князей Московии, которых монарх Московии Иоанн Васильевич лишил власти и обратил в рабство; из их потомства до сих пор остаются те, которые называются ярославские knesi (то есть, князья), но имеют малую долю доходов в области. Ведь сам князь Московии присваивает себе и титул, и княжество.

РОСТОВСКОЕ КНЯЖЕСТВО

Это княжество после Новгорода Великого считалось одним из значительных и древнейших государств Руссии и назначалось вторым сыновьям великих князей Руссии, потомки которых были изгнаны отсюда Иоанном Васильевичем, дедом нынешнего князя Иоанна Васильевича.

В этом княжестве есть город с деревянным кремлем, называемый Ростовом, столица области, в которой пребывает архиепископ. Город этот находится.в тридцати четырех милях от Московии. Стоит он на озере из которого вытекает река Которосль, впадающая в Волгу, минуя Ярославль40.

Титулом этого княжества пользуется князь Московии. Последнего владельца этой области из числа потомков князей Руссии князь Московии Иоанн Васильевич злодейски убил в 1565 году и до основания уничтожил все его потомство.

Город Углич с крепостью, основанный на реке Волге, отстоит от Московии на двадцать четыре мили, от Ярославля — на тридцать.

Холопий город отстоит на две мили от Углича; в нем часто происходят весьма многолюдные ярмарки, на которые съезжаются шведы, ливонцы, русские, литовцы, татары и другие многочисленные народы, но все они занимаются только товарообменом.

Город и крепость Переяславль расположен на озере41, вытянувшись с севера на восток; от Московии он отстоит на двадцать четыре, а от Ростова на десять миль. Неподалеку от него есть озеро, из которого добывают соль в большом количестве.

СУЗДАЛЬСКОЕ КНЯЖЕСТВО

Княжество Суздаль с крепостью и городом того же названия, в котором находится епископ, прилегает к Ростову и Владимиру; причислялось некогда к значительным государствам Руссии42.

Этим княжеством владели по наследному праву вторые сыновья князей Московии, потомки которых, в конце концов, были изгнаны и ограблены Иоанном Васильевичем, дедом нынешнего князя Московии.

Castromowgorod civitas cum castro, in confluxu Costromae et Wolgae fluviorum sita est, 20 miliaribus a Jaroslavia Orientem aestivalem versus distat.

Galicz Provincia cum civitate et castro ejusdem nominis ex Moscovia in Orientem, per Castromowgorod euntibus occurrit. In ea propter crebras paludes, fluvios et sylvas densissimas ratio vera itinerum observari non potest.

VJATKA REQIO

Haec regio ab ejusdem nominis fluvio denominata est, in cujus littore hae civitates sitae sunt: Chiliniva, Orlo, Cotelnicz, et Slobhoda. Orlo 4 miliar, infra Chilinivam sita est, Deinde 6 miliar. Occidentem versus procedendo. Sloboda et Cotelcicz civitates, ad Reczicza fluvium sitae, qui ex Oriente fluens in Vjatkam influit, occurunt.

Heac regio in Orientem aestivalem porrecta, 150 miliar, a Moscovia distat. Tota fere palustris et sterilis est, meile, feris piscibus, aspreolisque abundans, in ea Ceremissae populi passim vagantes latrocinantur.

Haec olim sub Tartarorum imperio erat, sed monarcha Moscoviae Basilius, Tartaris expulsis eam sibi subjugavit, tituloque ejus (ducem se Vjatkae appellans) utitur.

Attamen Tartari ultra citraque, Vjatkam fluvium, adhuc in campestribus habitant, maxime vero in ostiis Vjatke, ubi in Camam fluvim ingentem exoneratur.

PERMIA REQIO

Permia magna et ampla regio, a Moscovia 250 mil. distat. In ea est civitas ejusdem nominis ad Vischoram fluvium sita, qui 19 mil. inde emensis in Camam fluvium exoneratur.

Incolae hujus regionis pane rarissime utuntur, et cervina plerunque carne, aliarumque ferarum victitant. Idioma proprium, literas quoque a Rutenicis differentes habent, quas Stephanus Episcopus (qui eos ad fidem Christi rebelles convertit) adinvenit qui postea apud Ruthenos catalogo Sanctorum adscriptus est. Quendam vero Episcopum, Stephani hujus antecessorem, Permiani, cum eos ad fidem Christi convertere nitebatur, excoriaverunt. Supersunt adhuc plurumi ex iis idolatrae, passim in sylvis degentes. Hyeme per nives traheis itinera faciunt, quas vel canes vel cervi albi (quos in hunc usum pro jumentis habent) trahere solent. Pedites autem in Nartis (quemadmodum in plurimis Rossiae locis mos est) celeriter per nivem iter conficiunt. Hae autem nartae sunt ligneae quaedam, et oblongae duorum triumve cubituum longitudine, quibus in pedes inductis baculo cum cuspide suffulti, celerrime feruntur, adeo ut nullo modo equi, quamvis agilissimi cursu insequi possint, nam equo currenti asperitas nivis, montes, caeteraque viae obstacula impedimento sunt, in nartarum autem instrumentis currentes, colles, truncos foveasque, facillime

Кострома — город с крепостью, который расположен при слиянии рек Костромы и Волги и отстоит на двадцать миль к юго-востоку от Ярославля.

Провинция Галич с городом и крепостью того же названия встречается идущему от Московии через Кострому на восток. В ней вследствие частых болот, рек и густых лесов не может быть сохранено верное направление пути.

ОБЛАСТЬ ВЯТКА

Эта область названа от реки того же имени, на берегах которой расположены следующие города: Хлынов, Орлов, Котельнич и Слобода. Орлов находится в четырех милях ниже Хлынова. В шести милях оттуда к западу находятся города Слобода и Котельнич на реке Речица, которая течет с востока и впадает в Вятку43.

Эта область, вытянутая на юго-восток, отстоит от Московии на сто пятьдесят миль. Почти вся она болотиста и бесплодна, но изобилует медом, рыбой, дикими зверями и белками. Бродящие по ней повсюду черемисы занимаются разбоем.

Когда-то она была под властью татар, но монарх Московии Василий, разбив татар, подчинил ее себе и включил в свой титул (называя себя князем Вятским).

Однако татары, рассеянные там и сям по реке Вятке, до сих пор живут в пустынных местах, больше же всего в устьях Вятки, где она впадает в огромную реку Каму.

ОБЛАСТЬ ПЕРМИЯ

Пермия — чрезвычайно обширная область, отстоит от Московии на двести пятьдесят миль. В ней есть город того же названия, расположенный на реке Вишере, которая в десяти милях оттуда впадает в реку Каму.

Жители этой области очень редко едят хлеб, а питаются большей частью мясом оленей и других диких животных. Язык они имеют свой собственный и буквы, отличающиеся от русских; их изобрел епископ Стефан (обративший этот народ в Христову веру), который впоследствии у русских был причислен к лику святых44. Предшественника же этого Стефана, одного епископа, старавшегося обратить их в Христову веру, пермяки убили, содрав с него кожу. И до сих пор очень многие из них остаются идолопоклонниками и повсюду живут в лесах. Зимой они ездят по снегу на санях45, которые обычно тащат или собаки или белые олени (которых они в данном случае употребляют как упряжных лошадей). Пешие же быстро передвигаются по снегу на лыжах (что в обычае в очень многих местностях Руссии). Лыжи эти — деревянные, продолговатые, длиною в два или три локтя; надев их на ноги и опираясь на заостренную палку, они очень быстро несутся, так что лошади никак не могут их догнать, хотя бы и скакали во весь опор: ведь для лошади являются помехой рыхлый снег, горы и другие препятствия дороги; бегущие же на лыжах очень легко преодолевают transiliunt, hocque modo feras omnis generis apprehendere et capere telis transfigendo solent.