Лит
Лайф
Жанры
Авторы
Книги
Серии
Форум
Подборки
Sienkiewicz Henryk
Книга "Potop, tom pierwszy"
Оглавление
Главы
665
Вложения
1
Ключевые слова
Henryk Sienkiewicz Potop
Wstęp Był na Żmudzi[1] ród możny Billewiczów, od Mendoga[2] się wyw...
Wstęp Był na Żmudzi[1] ród możny Billewiczów, od Mendoga[2] się wywodzą...
Wstęp
Rozdział I Przyszedł nowy rok 1655. Styczeń był mroźny, ale suchy; zima...
Rozdział I
Rozdział II We dworze w Lubiczu, gdy przedeń pan Andrzej zajechał, okna...
Rozdział II
Rozdział III Przez następne dni kilka codziennie bywał pan Andrzej w Wo...
Rozdział III
Rozdział IV Upłynęło kilka dni, a Kmicic nie wracał, ale za to do Wodok...
Rozdział IV
Rozdział V Tegoż samego dnia wieczorem przyjechał pan Kmicic do Wodoktó...
Rozdział V
Rozdział VI Dzień wstał blady i oświecił kupę gruzów w Wołmontowiczach,...
Rozdział VI
Rozdział VII Pan Wołodyjowski, sławny i stary żołnierz, choć człowiek m...
Rozdział VII
Rozdział VIII Te myśli spać mu nie dały następnej nocy. Przez kilka dni...
Rozdział VIII
Rozdział IX Zaczęły się tedy dla pana Wołodyjowskiego czasy ciężkiej pr...
Rozdział IX
Rozdział X Zwyczajnie, gdy cieplejsze promienie słońca poczynają przedz...
Rozdział X
Rozdział XI We wsi Burzec, położonej w ziemi łukowskiej, na pograniczu ...
Rozdział XI
Rozdział XII Gdy pan Jan Skrzetuski ze stryjecznym Stanisławem i panem ...
Rozdział XII
Rozdział XIII Książę nie pokazał się tego dnia szlachcie aż do wieczora...
Rozdział XIII
Rozdział XIV Tej samej jeszcze nocy książę długo naradzał się z panem K...
Rozdział XIV
Rozdział XV Pan Zagłoba mocno już miał w głowie, gdy po trzykroć rzucił...
Rozdział XV
Rozdział XVI Pan Michał miał słuszność! Kmicic triumfował. Węgrzy i czę...
Rozdział XVI
Rozdział XVII Kmicic jednak nie wyruszył ani tego dnia, ani następnego,...
Rozdział XVII
Rozdział XVIII Dojechawszy bliżej wsi zwolnili kroku i ujrzeli szeroką ...
Rozdział XVIII
Rozdział XIX Rozpoczęła się więc na Litwie wojna domowa, która, obok dw...
Rozdział XIX
Rozdział XX Kmicic, ukończywszy szańczyki i ubezpieczywszy od niespodzi...
Rozdział XX
Rozdział XXI Tejże nocy, najdalej we dwie godziny po odjeździe oddziału...
Rozdział XXI
Rozdział XXII Miecznik rosieński ciężką miał przeprawę z panną Aleksand...
Rozdział XXII
Rozdział XXIII Tegoż wieczora, po skończonej uczcie, pan Andrzej pragną...
Rozdział XXIII
Rozdział XXIV Kmicic zajął się bardzo czynnie przygotowaniami do drogi ...
Rozdział XXIV
Rozdział XXV Kowno i cały kraj po lewym brzegu Wilii[541] oraz wszystki...
Rozdział XXV
Rozdział XXVI Biegli długo borem, pędząc tak, że sosny przydrożne zdawa...
Rozdział XXVI
Żmudź — płn.-zach. część Litwy. Mendog a. Mindowe (ok. 1203–1263) — zjednoczyciel, k...
Żmudź — płn.-zach. część Litwy. ...
Mendog a. Mindowe (ok. 1203–1263) — zjednoczyciel, książę, a następnie król Litwy. ...
wielce skoligacony — spokrewniony z wieloma liczącymi się rodzinami, zwł. przez małżeństwo; spow...
Rosieńskie — ziemia w środkowej części Litwy, jej ośrodkiem są Rosienie (lit. Raseiniai), położo...
Mars (mit. rzym.) — bóg wojny. ...
Krakinów (lit. Krekenava) — miasteczko w środkowej części Litwy, położone ok. 30 km na płd. zach...
Lauda, Szoja, Niewiaża — rzeki w środkowej części Litwy. ...
Poniewież (lit. Panevėžys) — miasto w środkowej części Litwy nad rzeką Niewiażą, ok. 90 km na pł...
komput — liczba stałego wojska w I Rzeczypospolitej XVII i XVIII w., ustalana na sejmie wielkim ...
Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Ponie...
kwitnęła — dziś popr. forma 3 os. lp r.ż. cz.przesz.: kwitła. ...
bitwy pod Łojowem (1649 i 1651) — pod Łojowem, leżącym nad Dnieprem, dziś w płd.-wsch. części Bi...
Janusz Radziwiłł herbu Trąby (1612–1655) — hetman wielki litewski, wojewoda wileński. ...
pocztowy — członek pocztu, zbrojnego orszaku należącego do bogatszego szlachcica. ...
ordynek (z niem. Ordnung) — porządek, szyk, szereg. ...
Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. ...
apopleksja (z gr.: paraliż) — udar mózgu. ...
regiment — pułk. ...
oberszt (z niem. Oberst) — pułkownik. ...
invidia (łac.) — zazdrość. ...
substancja (z łac.) — tu: majątek, stan posiadania. ...
Orsza — miasto we wsch. części dzisiejszej Białorusi, ok. 200 km na wsch. od Mińska, ok. 100 na ...
wolentarz — ochotnik. ...
familiant — członek dobrej szlacheckiej rodziny. ...
Smoleńsk — miasto nad Dnieprem, dziś w zach. Rosji. ...
congressus (łac.) — spotkanie, zjazd. ...
dyferencja — różnica zdań, spór. ...
dziegieć — lepka ciecz uzyskiwana w wyniku suchej destylacji drewna lub kory, ze względu na swoj...
wojski — urzędnik, zobowiązany do opieki nad pozostałymi w kraju rodzinami szlachty, kiedy ta br...
Żmudź — płn.-zach. część Litwy. ...
okiść — gruba warstwa ciężkiego śniegu powodująca łamanie gałęzi. ...
kądziel — pęk lnu, konopi lub wełny przygotowany do przędzenia. ...
karpa — pniak i korzenie pozostałe po ścięciu drzewa. ...
brzeźniak — gałązki brzozowe. ...
łuczywo — smolne drzewo, używane do oświetlania lub na rozpałkę. ...
buńczuk — drzewce zakończone kulą lub grotem, ozdobione końskim włosiem, symbol władzy wojskowej...
żarna — daw. przyrząd do mielenia ziarna, składający się z dwóch trących o siebie kamieni. ...
rusznica — ręczna broń palna o długiej lufie. ...
Orsza — miasto we wsch. części dzisiejszej Białorusi, ok. 200 km na wsch. od Mińska, ok. 100 na ...
akomodować się (z łac. accomodare: przystosować, poświęcić) — tu: przestawić się. ...
na pola beresteckie — bitwa pod Beresteczkiem (1651), zwycięstwo wojsk polskich nad siłami kozac...
zali (daw.) — czy. ...
driakiew — używany w medycynie ludowej uniwersalny lek roślinny, złożony m.in. z cynamonu, imbir...
szuba — futro, płaszcz futrzany. ...
konterfekt — portret, wizerunek. ...
legat — spadek, zapis w testamencie. ...
fryga — zabawka dziecięca, bąk na sznurku. ...
rarytet — rzadkość, tu: niezwykła piękność. ...
bizun — daw. bat, uderzenie batem. ...
hippocentaurus (łac., mit. gr.) — centaur, pół-koń a pół-człowiek. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
konfuzja — zakłopotanie. ...
obces — tupet, zuchwałość. ...
konwent — klasztor, zakon; szkoła klasztorna. ...
statek — stateczność, powaga, umiar. ...
konfidencja — poufałość. ...
półgęsek (daw.) — połowa tylnej części gęsi bez nogi i bez kości, obszyta w gęsią skórę i uwędzo...
dragon — żołnierz walczący pieszo, a poruszający się konno. ...
frykas — wyszukana, smakowita potrawa. ...
kondemnata — w daw. prawie pol. wyrok skazujący wydawany zaocznie. ...
hiberna — danina pieniężna pobierana w Polsce w XVII i XVIII w., przeznaczona na utrzymanie wojs...
munsztułuk (daw.) — nagroda za dobrą nowinę. ...
szerepetka — człowiek z gminu, przybłęda. ...
substancja (z łac.) — tu: majątek, stan posiadania. ...
kondycje (z łac.) — warunki. ...
trzaska — mały kawałek drewna, używany zazwyczaj na podpałkę. ...
harmata (daw.) — armata. ...
fraucymer (z niem. Frauenzimmer) — komnata kobiet, pokój dla dam; damy dworu, stałe towarzystwo ...
exemplum (łac.) — przykład. ...
w wieżach — w więzieniu. ...
kaganek — używana daw. mała lampka w kształcie miseczki z dziobkiem i uchwytem. ...
bandolet — lekka strzelba z krótką lufą. ...
dzianet — piękny, rasowy koń. ...
haeres (łac.) — dziedzic. ...
Orszańskie — ziemia we wsch. części dzisiejszej Białorusi, ze stolicą w Orszy. ...
roztruchan — wielki, ozdobny kielich. ...
banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą. ...
posesjonat — właściciel posiadłości ziemiskiej. ...
czekan — tu: ludowy flet czeski lub węgierski. ...
kawalkator — zawodowy trener i ujeżdżacz koni, szczególnie ceniony w Rzeczypospolitej szlachecki...
lafa — daw. płaca, żołd. ...
furda (daw.) — błahostka. ...
bachmat — koń używany daw. przez jazdę polską i tatarską. ...
koń husarski — specjalnie wyhodowana rasa wysokiego, odpornego i szybkiego konia służącego husar...
żmudzin — koń żmudzki, rasa konia domowego, hodowana na Litwie i Żmudzi, głównie do prac rolnych...
kałmuk — mały, krępy koń stepowy. ...
exul (łac.) — wygnaniec. ...
kiep — głupiec, dureń. ...
sanna — jazda saniami po drodze usłanej śniegiem. ...
bekiesza — długi, męski płaszcz podbity futrem. ...
pasy drzeć — obdzierać żywcem ze skóry. ...
dereszowaty — koń maści karej, gniadej lub kasztanowatej z domieszką białych włosów. ...
tobie zasię — tobie nic do tego, nie twoja sprawa. ...
jubka — damski kaftan z rękawami do łokcia, noszony w XVII–XVIII w. ...
komiliton — towarzysz broni. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
kontent — zadowolony. ...
kołpaczek — wysoka, stożkowa czapka futrzana, od XV do XIX w. noszona w Polsce. ...
staje — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. ...
bojarzyn a. bojar — rycerz, szlachcic litewski lub ruski. ...
Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Ponie...
asygnacja (z łac.) — dokument, pisemne zlecenie wydania pieniędzy lub innych świadczeń. ...
łyczek (daw., pogard.) — mieszczanin. ...
oprymować (z łac.) — daw. gnębić, uciskać. ...
sukurs (z łac.) — pomoc, ratunek. ...
wilczura — daw. futro z wilczych skór. ...
Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Ponie...
nicpotem (daw.) — do niczego. ...
infamia (daw.) — sądowe pozbawienie czci i praw obywatelskich. ...
Mejszagoła — miasteczko na Litwie. ...
kostera — hazardzista, oszust karciany. ...
auxilia (łac.) — wsparcie. ...
sieść (daw.) — siąść. ...
łyczek (daw., pogard.) — mieszczanin. ...
ciura — daw. człowiek należący do czeladzi obozowej, wojsk. pachołek. ...
konwikcja (daw., z łac.) — przekonanie. ...
deliberować (z łac.) — tu: dyskutować. ...
polityczny (z łac.) — uprzejmy, grzeczny. ...
podbechtać — nastawić kogoś przeciwko komuś lub czemuś, podrażnić czyjąś dumę, ambicję. ...
wyporek — skóra z niedonoszonego płodu zwierzęcego (np. jagnięcia). ...
hubka — wysuszony miąższ huby lub inny materiał łatwo się tlący, używany do rozniecania ognia. ...
cieciorka — samica cietrzewia. ...
ferezja — męskie okrycie wierzchnie w XVI–XVII w. ...
gaudium (łac.) — radość. ...
krokosz — roślina o pomarańczowoczerwonych kwiatach, uprawiana jako roślina oleista i barwierska...
samodział — tkanina z wełny lub lnu tkana na ręcznym warsztacie. ...
pakłak — gruby lniany lub bawełniany materiał, z jakiego szyto worki na mąkę lub zboże. ...
omłot — oddzielanie ziarna od słomy, młócenie. ...
moderunek — ekwipunek żołnierski. ...
gruba (z niem. Grube: dołek, jama) — palenisko. ...
basetla — ludowy instrument strunowy lub daw. wiolonczela. ...
zapusty — daw. ostatnie dni karnawału. ...
rapier — broń o długiej, prostej, obosiecznej klindze, dłuższa niż szabla, używana w XVI i XVII ...
Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Ponie...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
wolentarz (daw., z łac.) — ochotnik. ...
komput — liczba stałego wojska w I Rzeczypospolitej XVII i XVIII w., ustalana na sejmie wielkim ...
Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. ...
kapuza — daw. nakrycie głowy w postaci kaptura a. futrzanej czapki uszanki. ...
ferezja — męskie okrycie wierzchnie w XVI–XVII w. ...
spisa — długa broń drzewcowa o małym grocie, używana przez Kozaków od XVI do XIX w. ...
berdysz — szeroki topór na długim drzewcu. ...
łyczek (daw., pogard.) — mieszczanin. ...
tołub — rodzaj futra. ...
eksakcja (z łac.) — pobór, ściąganie podatków. ...
kańczug — bicz z plecionego rzemienia osadzonego na krótkim kiju. ...
hajdamaka (z tur.) — buntownik, rozbójnik, uczestnik któregoś z powstań chłopskich na Ukrainie w...
rekuza — odrzucenie przez kobietę propozycji małżeństwa. ...
mores — karność, subordynacja. ...
słowy — dziś popr. forma N. lm: słowami. ...
banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą. ...
prezydium (z łac.) — zbrojna załoga. ...
tręzla (daw.) — uzda. ...
biesić się — daw. wpadać w złość. ...
odryna (reg.) — budynek, w którym przechowuje się siano. ...
sztych — ostry koniec broni białej, pchnięcie bronią białą. ...
żupan — starop. ubiór noszony przez szlachtę, o kroju długiej sukni zapinanej na guziki, ze stój...
surma — instrument dęty z drewna lub kości słoniowej używany w daw. wojsku do sygnalizacji. ...
bisurmanin (daw., pogard.) — muzułmanin, Tatar a. Turek. ...
oblatować — wpisać do ksiąg miejskich. ...
palestrant — daw. prawnik. ...
Hydra — potwór w mit. gr., wielogłowy wąż, u którego na miejscu odciętej odrastały dwie lub trzy...
Joannes Casimirus Rex (łac.) — król Jan Kazimierz. ...
Initium Calamitatis Regni (łac.) — początek nieszczęść królestwa. ...
partyzant (daw., z fr.) — zwolennik, stronnik. ...
wolentarski — ochotniczy. ...
lemiesz — część pługa podcinająca skibę. ...
familiantka — szlachcianka z bogatego i wpływowego rodu. ...
kałamaszka — odkryty jednokonny pojazd czterokołowy bez resorów, używany na Kresach w XVII i XVI...
cyrulik — fryzjer zajmujący się też leczeniem lekkich chorób i wykonywaniem prostych zabiegów me...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
niezabudka — niezapominajka. ...
kwap — pierze. ...
robota (dial. B. lp) — robotę. ...
pludry — krótkie, bufiaste spodnie, część dawnego stroju dworskiego lub żołnierskiego. ...
bisior — cienka tkanina płócienna lub lniano-wełniana używana w dawnej Polsce a. jedwab morski, ...
lama — tkanina jedwabna przetykana złotymi lub srebrnymi nitkami. ...
sepet — skrzynka z szufladami do przechowywania klejnotów, dokumentów itp. ...
puzdro — skrzynka lub pudło z przegródkami, zwykle z zamkiem, okuciami i uchwytami. ...
kwoli (daw.) — dla. ...
driakiew — używany w medycynie ludowej uniwersalny lek roślinny, złożony m.in. z cynamonu, imbir...
ordynek (z niem. Ordnung) — porządek, szyk. ...
Zołtareńko — własc. Zołotarenko, Iwan (zm. 1655), hetman kozacki, szwagier Bohdana Chmielnickieg...
semen — Kozak na czyjejś służbie. ...
staje — daw. miara długości, w różnych okresach i okolicach licząca od 100 do 1000 m. ...
szto za lude (z ukr.) — co za ludzie. ...
raptus puellae (łac.) — porwanie panny. ...
samowtór (daw.) — we dwóch, sam z kimś drugim, tu: pojedynek. ...
szerpentyna (daw.) — szabla. ...
hajdawery — szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szara...
zali (daw.) — czy. ...
konfuzja (z łac.) — zmieszanie, zawstydzenie. ...
zrekuzować — odrzucić oświadczyny, odmówić ręki. ...
wokacja (z łac.) — powołanie. ...
tentować (z łac.) — próbować. ...
wziąść — dziś popr.: wziąć. ...
zjeść arbuza — pogodzić się z odmową, przyjąć odrzucenie oświadczyn. ...
ślepki — oczy. ...
cekhauz (z niem.) — arsenał, zbrojownia. ...
Hraju, pane (ukr.) — gram, panie. ...
kontent— zadowolony ...
Zwiahel — miasto w płn. części Ukrainy, dziś: Nowogród Wołyński. ...
sobaka (ukr.) — pies. ...
Ne znaju, pane (ukr.) — nie wiem, panie. ...
hołysz (z ukr.) — golec, nędzarz. ...
bojar putny — uboższy szlachcic litewski lub ruski, służący u bogatszego pana. ...
począł— zaczął ...
kołpak — wysoka czapka bez daszka, z futrzanym otokiem. ...
sekundować (z łac. secondo, secundare: pomagać, towarzyszyć) — ochraniać, bronić. ...
kontent— zadowolony ...
in medias res (łac.) — do rzeczy, do sedna sprawy. ...
jagody (daw.) — policzki. ...
konfuzja— zakłopotanie ...
familiant — szlachcic z bogatego i wpływowego rodu. ...
substancja (z łac.) — majątek, dobra materialne. ...
despekt (z łac.) — obraza. ...
Gradyw (mit. rzym., z łac. gradivus: kroczący naprzód) — jeden z przydomków Marsa, boga wojny. ...
liszka (daw.) — lis. ...
podwika (starop.) — kobieta. ...
trosków — dziś popr. forma D. lm: trosk. ...
piatyhorska chorągiew — oddział średniozbrojnej jazdy w wojsku litewskim. ...
periculum in mora (łac.: niebezpieczeństwo w zwłoce) — niebezpiecznie jest zwlekać. ...
mierzyn żmudzki — koń żmudzki, rasa konia domowego, hodowana na Litwie i Żmudzi, głównie do prac...
jasyr (z tur.) — niewola tatarska. ...
de publicis (łac.) — o sprawach publicznych. ...
emulacja (z łac.) — tu: niezgoda, konflikt. ...
polityczny (z łac.) — tu: cywilizowany, przestrzegający prawa. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. ...
wiktoryja (daw., z łac.) — zwycięstwo. ...
frukt (z łac.) — owoc, tu w M. lm wg odmiany łac.: frukta — owoce. ...
lubo (daw.) — chociaż. ...
turbować się (z łac.) — martwić się. ...
polityka (z łac.) — uprzejmość, dobry obyczaj. ...
aza (starop.) — czyż. ...
zbarażczyk — tu: weteran spod Zbaraża; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i ...
komunik — jazda, kawaleria. ...
wiktoryja (z łac.) — zwycięstwo. ...
rapt (z łac.) — porwanie. ...
łyczek (daw., pogard.) — mieszczanin. ...
subiectum (łac.) — obiekt. ...
spostponować (z łac.) — obrazić, zlekceważyć. ...
Dzikie Pola — płd.-wsch. część Ukrainy, poniżej porohów Dniepru, niezamieszkany step, oddzielają...
legacja (z łac.) — poselstwo. ...
Gustaw II Adolf (1594–1632) — król Szwecji w latach 1611–1632, uzdolniony dowódca i reformator a...
Koniecpolski, Stanisław (1591–1646) — hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakow...
piechota łanowa — wojsko zaciężne narodowego autoramentu, złożone z chłopów z dóbr królewskich, ...
nad chłopy (daw.) — dziś popr. forma N. lm: nad chłopami. ...
zbarażczyk — tu: weteran spod Zbaraża; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i ...
inkaust (daw.) — atrament. ...
pro die 27 praesentis (łac.) — na dzień 27 niniejszego miesiąca. ...
non deesse patriae (łac.) — nie opuścić ojczyzyny. ...
luterska wojna — tj. wojna trzydziestoletnia (1618–1648), konflikt między państwami protestancki...
wiktoria (z łac.) — zwycięstwo. ...
koleśno — w kolasach, tj. w karetach. ...
kopij — dziś popr. forma D. lm: kopii. ...
wziąść — dziś popr.: wziąć. ...
hajduk — zbrojny służący, lokaj. ...
rajtar — średniozbrojny żołnierz konny, posługujący się w walce głównie bronią palną. ...
absolutum dominium (łac.) — panowanie absolutne, władza absolutna. ...
igne et ferro (łac.) — ogniem i żelazem. ...
Jan I Olbracht (1459–1501) — król Polski w latach 1492–1501, w 1497 r. zorganizował wyprawę posp...
Po bracie się pocieszył koroną i żoną — Jan Kazimierz ożenił się z Marią Ludwiką Gonzagą, wdową ...
podkanclerzy — mowa o Hieronimie Radziejowskim (1612–1667), wygnanym za spiskowanie przeciwko kr...
Marek Porcjusz Katon — w Rzymie było dwóch polityków tego samego nazwiska, pradziad, zwany Cenzo...
totam Rempublicam (łac.) — całą Rzeczpospolitą. ...
krotofila a. krotochwila (starop.) — żart. ...
salamandra — istota fantastyczna, opisana w XVI w. przez Paracelsusa, żywiołak ognia. ...
Agamemnon (mit. gr.) — bohater Iliady, król Argolidy, wódz Greków w wojnie trojańskiej. ...
tentować (z łac.) — próbować. ...
deest (łac. desum, deesse) — jest niobecny, brakuje. ...
kontempt (z łac.) — lekceważenie, pogarda. ...
permisję (łac. permisio: pozwolenie) — zwolnienie. ...
lubo (daw.) — chociaż. ...
wziąść — dziś popr.: wziąć. ...
potraw — łąka po sianokosach. ...
Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. ...
język — jeniec, od którego można wymusić informacje. ...
wziąść — dziś popr.: wziąć. ...
wilią wyroju — tj. tuż przed wyrojeniem się, kiedy to część pszczół z młodą królową opuszcza ul,...
jaźwiec — borsuk. ...
wziąść — dziś popr.: wziąć. ...
Vivat Carolus Gustavus rex (łac.) — niech żyje król Karol Gustaw. ...
veto (łac.) — nie pozwalam. ...
konsystencja (z łac.) — tu: zakładanie obozu, obozowanie. ...
egzakcja (z łac.) — pobór podatków. ...
mane, tekel, fares (z aramejskiego) — policzono, zważono, rozdzielono; takie słowa miały się poj...
spust — spuszczenie wody ze stawu w celu wyciągnięcia ryb. ...
więcierz — pułapka na ryby, sieć lub kosz wiklinowy w kształcie długiego walca. ...
febra — tu: choroba, objawiająca się dreszczami. ...
zbarażczyk — tu: weteran spod Zbaraża; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i ...
consuetudo altera natura (łac.) — przyzwyczajenie jest drugą naturą. ...
kupić się (daw.) — zbierać się, gromadzić się (por. skupiać się). ...
inkursja (z łac.) — najazd, napad. ...
Koniecpolski, Stanisław (1591–1646) — hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakow...
jasyr (z tur.) — niewola. ...
Gustaw II Adolf (1594–1632) — król Szwecji w latach 1611–1632, uzdolniony dowódca i reformator a...
spyskać — stratować, przeryć ryjami. ...
powietrze — tj. morowe powietrze, czyli zarazę. ...
obywatelów — dziś popr. forma D. lm: obywateli. ...
głową robić (daw.) — myśleć, zastanawiać się. ...
rapcie — część umundurowania, paski do powieszania broni. ...
do dnia (daw.) — o świcie. ...
fatigatus (łac.) — zmęczony. ...
rezydentka — tu: uboższa krewna, mieszkająca u bogatszej rodziny. ...
najezdnik — najeźdźca, agresor. ...
osacznik — członek nagonki myśliwskiej, pomocnik myśliwego, naganiacz, obławnik. ...
przezpiecznie — dziś: bezpiecznie. ...
Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Ponie...
zbarażczyk — tu: weteran spod Zbaraża; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i ...
konfident (z łac., przestarz.) — tu: zaufany przyjaciel, ktoś, na kim można polegać (dziś: donos...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
suponować (z łac.) — przypuszczać, domyślać się. ...
pensum (łac.) — dzienna praca, zadanie; tu B. lm pensa: zadania. ...
buława (z tur.) — mała ozdobna maczuga, symbol władzy wojskowej, tu: tytuł hetmana wielkiego lit...
rytmy (starop.) — wiersze. ...
kaptować (z łac.) — zdobywać, pozyskiwać. ...
ciura — pachołek wojskowy, pomocnik żołnierza. ...
triarii (łac.) — najbardziej doświadczeni legioniści, weterani, wprowadzani do walki w kulminacy...
sepecik — mały sepet, skrzynka z szufladkami na kosztowności lub dokumenty. ...
in rebus adversis — w trudnych sprawach, mimo przeciwności. ...
chuda fara — niebogata parafia. ...
suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm: suffragia: głosy. ...
Koniecpolski, Stanisław (1591–1646) — hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakow...
kulbaka — wysokie siodło. ...
Krakinów (lit. Krekenava) — miasteczko w środkowej części Litwy, położone ok. 30 km na płd. zach...
podwika (starop.) — kobieta. ...
konfidencja (z łac.) — zażyłość, zaufanie. ...
zbór helwecki — dom modlitwy jednego z wyznań kalwińskich. ...
berdysz — szeroki, ciężki topór na bardzo długim drzewcu, używany przez piechotę do kruszenia zb...
odwach (z niem. Hauptwache: straż główna) — wartownia, kordegarda. ...
trabant a. drabant (z niem.) — żołnierz pieszy, żołnierz straży przybocznej. ...
dragon — żołnierz, który walczy pieszo, a przemieszcza się konno. ...
kolet (z fr. collet: kołnierz) — strój wojskowy, często ze skóry łosia lub wołu. ...
rysią (daw.) — szybkim krokiem, chyżo. ...
cekhauz (z niem.) — zbrojownia, arsenał. ...
bojarzyn putny — uboższy szlachcic litewski lub ruski, służący u bogatszego pana. ...
piatyhorska chorągiew — jednostka średniozbrojnej jazdy w wojsku litewskim. ...
arkana (z łac.) — sekret, tajemnica. ...
emulacja (z łac.) — rywalizacja. ...
inkursja (z łąc.) — najazd. ...
imainować sobie (daw., z łac.) — imaginować sobie, wyobrażać sobie. ...
znosić się (daw.) — zmawiać się, mieć konszachty. ...
votum (łac.: ofiara, dar, obietnica) — tu: poparcie. ...
wolentarz (z łac.) — ochotnik. ...
zali (starop.) — czy. ...
hajduk — zbrojny służący, lokaj. ...
obserwować (z łac.) — zachowywać, uszanować. ...
Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. ...
janczar (z tur.) — pieszy żołnierz turecki. ...
Adieu, mon frere (fr.) — do widzenia, bracie. ...
książę Jeremi — Wiśniowiecki, Jeremi Michał herbu Korybut (1612–1651), książę, dowódca wojsk pol...
Koniecpolski ojciec — Koniecpolski, Stanisław (1591–1646), hetman wielki koronny w latach 1632–1...
hajdawery — szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szara...
kwarta — ok. 1,125 litra. ...
gniłka — mała, dzika gruszka, ulęgałka. ...
intrata (z łac.) — dochód. ...
awarycja (z łac.) — skąpstwo. ...
polityczny (z łac.) — uprzejmy, cywilizowany. ...
Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. ...
defensor patriae (łac.) — obrońca ojczyzny. ...
hostis, hostis (łac.) — wróg, obcy, tu C. lm hostibus: wrogom. ...
repeto (łac.) — powtarzam. ...
wyżeniem (daw.) — dziś popr.: wygnamy. ...
amicus (łac.) — przyjaciel, tu W. lm amici: przyjaciele. ...
suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm suffragia: głosy. ...
rekuza — odmowa ręki, odrzucenie oświadczyn. ...
ad libitum (łac.) — do woli, ile tylko chcą. ...
Gustaw II Adolf (1594–1632) — król Szwecji w latach 1611–1632, uzdolniony dowódca i reformator a...
exquisitissimi (łac.) — wyborni, najwyszukańsi, najlepsi. ...
z niebezpieczeństwy — dziś popr. forma N. lm: z niebezpieczeństwami. ...
spuszczać się (daw.) — polegać na kimś, liczyć na kogoś, ufać komuś. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
lama — tkanina jedwabna, przetykana złotymi nićmi. ...
rapcie — element umundurowania, paski do troczenia szabli. ...
buzdygan (z tur.) — rodzaj broni, ozdobna pałka; w XVII w. symbol władzy oficera. ...
periculum (łac.) — niebezpieczeństwo, tu M. lm pericula: niebezpieczeństwa. ...
aza (starop.) — czy, czyżby. ...
rara avis (łac.) — rzadki ptak. ...
banitem — dziś popr. forma N. lp: banitą. ...
odzyszczę — dziś popr. forma 1 os. lp cz.przysz.: odzyskam. ...
abominacja (z łac.) — obrzydzenie, wstręt. ...
Hannibal (247–189 p.n.e.) — wódz wojsk Kartaginy podczas II wojny punickiej 218–201 p.n.e., zaat...
Scipio Africanus — Publiusz Korneliusz Scypion Afrykański Starszy (235–183 p.n.e.), wódz i polit...
rytmy (starop.) — wiersze. ...
Koniecpolski, Stanisław (1591–1646) — hetman wielki koronny w latach 1632–1646, kasztelan krakow...
kontempt (z łac.) — obraza, pogarda, lekceważenie. ...
egzekutor (z łac.) — wykonawca. ...
pereant hostes (łac.) — niech zginą wrogowie. ...
Vivat Carolus Gustavus rex (łac.) — niech żyje król Karol Gustaw. ...
promulgować (z łac. promulgo, promulgare: wyjawiam, obwieszczam) — ogłosić. ...
Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. ...
promulgacja (łac.) — ogłoszenie, obwieszczenie, ujawnienie. ...
Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. ...
Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. ...
krotofila (starop.) — żart, zabawa. ...
vivat defensor patriae (łac.) — niech żyje obrońca ojczyzny. ...
włosiennica — strój pokutującego. ...
suffragium (łac.) — głos w wyborach, prawo głosu, tu B. lm: suffragia: głosy. ...
recedere (łac.) — cofnąć, odstąpić. ...
Michał Kazimierz Radziwiłł (1635–1680) — krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczas...
ordynans (z łac.) — rozkaz. ...
Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Ponie...
trabant a. drabant (z niem.) — żołnierz pieszy, żołnierz straży przybocznej. ...
O, terąue quaterąue beati (łac.) — o, trzy razy i cztery razy błogosławieni, szczęśliwi. ...
wyżeń (daw.) — dziś popr. forma 2 os. lp trybu rozkazującego: wygnaj, wygoń. ...
samotrzeć (daw.) — sam z dwoma towarzyszami. ...
zwykłymi sposoby — dziś popr. forma N. lm: zwykłymi sposobami. ...
salus, salutis (łac.) — ratunek, wybawienie, tu B. lp salutem. ...
drugiego nieprzyjaciela — mowa o wojnie z Rosją, czego autor nie mógł w 1886 r. napisać wprost z...
kontentować się (z łac.) — zadowalać się, poprzestawać na czymś. ...
quos ego (łac.) — ja was…, słowa, którymi Neptun wygrażał wiatrom w Eneidzie Wergiliusza. ...
suponować (z łac.) — przypuszczać. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
serpens, serpentis (łac.) — wąż. ...
alimentum (łac.) — pożywienie, posiłek, tu B. lm alimenta. ...
inkomodować (z łac.) — niepokoić, męczyć, sprawiać kłopot. ...
aut, aut (łac.) — albo, albo. ...
mens, mentis (łac.) — rozum, tu B. lp mentem. ...
partyzant (z łac.) — stronnik, zwolennik. ...
fructum (łac.) — owoc, tu M. lm fructa: owoce. ...
klemencja (z łac.) — łaska, zmiłowanie. ...
psować (daw.) — psuć, niszczyć, tu: zabijać. ...
na pohybel (z ukr.) — na zgubę, na śmierć. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
tentować (z łac.) — starać się. ...
Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. ...
instancja (z łac.) — tu: wstawiennictwo. ...
Michał Kazimierz Radziwiłł (1635–1680) — krajczy litewski, później otrzymał także tytuły podczas...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
lud ognisty — artyleria. ...
hajduk — zbrojny służący, lokaj. ...
Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. ...
konfident (z łac., przestarz.) — tu: zaufany przyjaciel, ktoś, na kim można polegać (dziś: donos...
odium (łac.) — nienawiść, wstręt. ...
nec Hercules contra plures (łac.) — nawet Herkules na nic przeciw wielu. ...
Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Ponie...
tentować (z łac.) — próbować. ...
salwować się (z łac.) — uratować się. ...
Achilles — bohater Iliady Homera, syn króla Peleusa i nimfy Tetydy, najdzielniejszy wojownik gre...
Ulisses — Odyseusz, bohater Iliady i Odysei Homera, znany ze sprytu. ...
invidia (łac.) — zazdrość, zawiść. ...
ekonomia — dobra ziemskie, z których dochód przeznaczony był na osobiste potrzeby króla i dworu....
pieńka — konopie. ...
wańczos — drewno przygotowane do wyrobu mebli. ...
w Inflanciech — dziś popr. forma Ms.: w Inflantach; Inflanty (hist.) — kraina położona na północ...
staje — jednostka długości, licząca od 100 do 1000 m, nazywana też: stają a. stajaniem. ...
Vivat Joannes Casimirus rex (łac.) — niech żyje król Jan Kazimierz. ...
in rebus angustis (łac.) — w trudnym położeniu. ...
justycja (z łac.) — sprawiedliwość. ...
potraw — łąka po sianokosach, tu: pastwisko. ...
casus (łac.) — przypadek. ...
tenor, tenoris (łac.) — ciąg, przebieg, tu: treść, zawartość. ...
expedite (łac.) — biegle, swobodnie. ...
accurate (łac.) — dokładnie, starannie. ...
spiżarniów — dziś popr. forma D. lm: spiżarni a. spiżarń. ...
okrycie — tu: bogato, z wyposażeniem. ...
potaż (z hol. pot: garnek; asch: popiół) — popiół drzewny, złożony głównie z węglanu potasu, uży...
publicum bonum (łac.) — dobro wspólne. ...
kulbaka — wysokie siodło. ...
wirydarz (z łac. viridarium: ogród, zieleniec) — dziedziniec, ogród. ...
jagoda (daw.) — policzek. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. ...
decus, decoris (łac.) — chluba, ozdoba. ...
statysta (daw.) — polityk, mąż stanu, strateg (dziś: osoba występująca w filmie lub sztuce teatr...
komputowe wojsko — stałe wojsko zaciężne w XVIIw. ...
przebrać się — tu: dostać się, przejść. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
pocztowy — członek pocztu, sługa. ...
dyfidencja (z łac. diffidentia) — nieufność, niedowierzanie. ...
klemencja (z łac.) — łagodność, pobłażanie. ...
pośrutować — pokawałkować, zemleć. ...
czambuł (z tur. czapuł: zagon) — oddział tatarski, dokonujący najazdów w głębi terytorium przeci...
Upita (lit. Upytė) — w XVII w. miasteczko, dziś wieś, położona ok. 12 km na płd. zachód od Ponie...
staja — starop. jednostka powierzchni, licząca od 1,2 do 1,5 ha, nazywana też: stajem a. stajani...
respons (łac.) — odpowiedź. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
dragon — żołnierz walczący pieszo, a poruszający się konno. ...
straża — tu: posterunek, placówka. ...
auxilium (łac.) — pomoc, wsparcie; tu B. lm auxilia. ...
impedimentum (z łac.) — przeszkoda; tu B. lm impedimenta. ...
wyekskuzować (z łac.) — wytłumaczyć, usprawiedliwić. ...
polityczny (z łac. politicus) — uprzejmy, cywilizowany. ...
parol (z fr.) — słowo honoru. ...
initium (z łac.) — początek. ...
wasąg — powóz z bokami wyplatanymi z wikliny. ...
substancja (z łac.) — rzecz, przedmiot, obiekt materialny; tu: majątek. ...
zasekwestrować — sądownie zająć majątek w celu zapewnienia roszczeń. ...
instancja (z łac.) — tu: wstawiennictwo. ...
wziąść — dziś popr. forma bezokolicznika: wziąć. ...
Birże (lit. Biržai) — miasto w płn. części Litwy, rezydencja Radziwiłłów. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
obywatelów — dziś popr. forma D. lm: obywateli. ...
egzekwować (z łac.) — tu: stracić, zabić. ...
instancja (z łac.) — tu: wstawiennictwo. ...
dyfidencja (z łac. diffidentia) — nieufność, niedowierzanie. ...
modestia (z łac.) — skromność, pokora. ...
parrycyda (z łac. parricida) — ojcobójca, bratobójca; wróg ojczyzny, zdrajca. ...
gemajna (daw., z niem. gemein: zwykły) — częściej: gemajn, szeregowiec w wojsku polskim cudzozie...
minister — pastor, duchowny protestancki. ...
erygować (z łac. erigo) — tu: sporządzić, zbudować. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
karabon — bryka, powóz, pojazd konny do dalekich podróży. ...
lama — tkanina jedwabna, przetykana złotymi nićmi. ...
arcanum (łac.) — tajemnica, sekret; tu M. lm arcana. ...
Extrema necessitas extremis nititur rationibus (łac.) — tonący brzytwy się chwyta; dosł. ostatec...
Tentanda omnia (łac.) — wszystkiego należy spróbować. ...
salus (łac.) — ratunek, bezpieczeństwo. ...
azali (starop.) — czy, czyż. ...
dziewosłębić (daw.) — swatać. ...
owe — dziś popr. forma B. lp r.n.: owo. ...
Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. ...
na pohybel (z ukr.) — na śmierć, na zgubę. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
Zołtareńko — własc. Zołotarenko, Iwan (zm. 1655) hetman kozacki, szwagier Bohdana Chmielnickiego...
kulbaka — wysokie siodło. ...
wolentariusz (z łac.) — ochotnik, żołnierz walczący na własną rękę, bez przydziału i żołdu. ...
periculosus (łac.) — niebezpieczny; tu M. lp r.ż. periculosa: niebezpieczna. ...
respons (z łac.) — odpowiedź. ...
supozycja (z łac.) — przypuszczenie, domysł. ...
recedo, recedere (łac.) — cofnąć się, zboczyć, odstąpić. ...
w Prusiech — dziś popr. forma Ms.: w Prusach. ...
Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. ...
kozera (daw.) — atut, karta atutowa. ...
personaliter (łac.) — osobiście. ...
partyzant (daw., z fr.) — stronnik, zwolennik. ...
memento (łac.: pamiętaj) — przypomnienie. ...
antykamera (daw.) — przedpokój, poczekalnia. ...
Koniecpolski, Aleksander herbu Pobóg (1620–1659) — książę, chorąży wielki koronny, magnat i star...
expedite (łac.) — dokładnie. ...
bojar putny — uboższy szlachcic litewski lub ruski, służący u bogatszego pana. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
Pardonnez moi (fr.) — proszę wybaczyć. ...
polityka (z łac.) — tu: uprzejmość, obyczajność. ...
obserwować (z łac.) — zachowywać. ...
Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. ...
Consuetudo altera natura (łac.) — przyzwyczajenie jest drugą naturą. ...
fraucymer (z niem. Frauenzimmer: komnata kobiet, pokój dla dam) — damy dworu, stałe towarzystwo ...
per amicitiam (łac.) — z powodu przyjaźni. ...
Wilia (lit. Neris) — rzeka na Białorusi i Litwie, prawy, najdłuższy dopływ Niemna, nad Wilią leż...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
Niewiaża — rzeka w środkowej części Litwy, prawy dopływ Niemna. ...
Zołtareńko — własc. Zołotarenko, Iwan (zm. 1655), hetman kozacki, szwagier Bohdana Chmielnickieg...
ci, których był pomocnikiem — tj. Rosjanie, o czym autor nie mógł w 1884 r. napisać wprost z pow...
zostawując — dziś popr.: zostawiając. ...
polityczny (z łac. politicus) — tu: obyczajny, cywilizowany. ...
Gedeon (XIV w. p.n.e.) — postać biblijna, zwycięski wódz i sędzia izraelski. ...
Samsonem (XII w. p.n.e.) — postać biblijna, bohater izraelski w walkach z Filistynami, obdarzony...
moderunek (daw.) — ekwipunek, wyposażenie. ...
złotogłów — tkanina ze złotych nici. ...
barwa — tu: mundur. ...
rękodajny — dworzanin, którego zadaniem było podawać rękę pani czy panu przy wysiadaniu z powozu...
chercheur de noises (fr.) — poszukiwacz zwady. ...
incognito (z wł.) — potajemnie, nieoficjalnie, nie ujawniając swojej tożsamości. ...
ma foi (fr.) — słowo daję, dalibóg, doprawdy. ...
że się z nim de succursu ani de receptu nie znoszę (z łac.) — że się z nim nie zgadzam w kwesti ...
kurfirst — elektor, książę niemiecki, mający prawo głosu przy wybierania cesarza. ...
przebrać się (daw.) — dostać się, dotrzeć. ...
zbarażczyk — tu: weteran spod Zbaraża; w obronie Zbaraża (1649) przed Kozakami Chmielnickiego i ...
Karol X Gustaw Wittelsbach (1622–1660) — król Szwecji w latach 1654–1660. ...
dyfidencja (z łac.) — nieufność, brak zaufania. ...
WXMć — skrót od tytułu: Wasza Książęca Miłość. ...
partyzant (daw., z fr.) — stronnik, zwolennik. ...
parantela (z łac.) — powinowactwo, powiązania rodzinne. ...
ochędóstwo (daw.) — sprzęty domowe, ozdoby. ...
alias (łac.) — inaczej. ...
łożów — dziś popr. forma D. lm: łóż; łoże — podstawa działa. ...
borgować (daw.) — udzielić kredytu. ...
arkanum (z łac. arcanum) — sekret, tajemnica. ...
statysta (daw.) — mąż stanu, polityk, strateg. ...
skrupulat — osoba żywiąca wątpliwości moralne. ...
in liberis suffragiis (łac.) — w wolnych wyborach. ...
suffragium (łac.) — prawo głosu; tu B. lm suffragia. ...
impediment (z łac.) — przeszkoda, kłopot. ...
książę Michał — Michał Kazimierz Radziwiłł (1635–1680), krajczy litewski, później otrzymał także...
włosiennica — strój pokutny. ...
krajczostwo — godność krajczego wielkiego. ...
kapłon (daw.) — kastrowany kogut, kurczak o delikatnym mięsie. ...
Te Deum laudamus (łac.: Ciebie Boga wysławiamy) — początkowe słowa hymnu dziękczynnego, śpiewane...
żywie (daw.) — żyje. ...
postaw (daw.) — miara długości tkanin, równa 28 łokci, tj. ok. 16 m. ...
Hiperborejczyk (z gr.) — członek ludu mieszkającego na północy, autor najprawdopodobniej określa...
Piotrowin (starop.) — święty Piotr, apostoł, jeden z najbliższych uczniów Jezusa Chrystusa, cier...
zbrodzień (starop.) — zbrodniarz. ...
wiuki — juki, bagaż przewożony na koniu. ...
hajdawery — szerokie, bufiaste spodnie, typowy element stroju polskiej szlachty w XVII w.; szara...
krócica — broń palna, podobna do pistoletu, ładowana od przodu, z zamkiem skałkowym, pistolet po...
kiełznać — wkładać do pyska końskiego kiełzno, element uprzęży służący do kierowania koniem. ...
garłacz — broń palna, ładowana od przodu, o rozszerzanej lufie, rozmiaru pośredniego pomiędzy pi...
pajuk (daw.) — członek służby lub straży przybocznej; lokaj. ...
sepet (daw., z tur.) — ozdobny mebel, skrzynka z szufladami na kosztowności. ...
personaliter (łac.) — osobiście. ...
kawalkator — zawodowy trener i ujeżdżacz koni, szczególnie ceniony w Rzeczypospolitej szlachecki...
staje — jednostka odległości, licząca od ok. 100 do 1000 m, nazywana też stają albo stajaniem. ...
dowcip (daw.) — rozum. ...
parol (z fr.) — słowo honoru. ...
alias (łac.) — inaczej, albo. ...
Gnejusz Pompejusz Magnus (106–48 p.n.e.) — rzymski polityk i wódz, jeden z twórców I triumwiratu...
ciura — sługa w obozie wojskowym, pomocnik żołnierza. ...
siła (daw.) — wiele, dużo. ...
imieniowi — dziś popr. forma C. lp: imieniu. ...
Kiejdany (lit. Kėdainiai) — miasto w środkowo-zach. części Litwy, położone nad rzeką Niewiażą, o...
na pohybel (z ukr.) — na zgubę, na śmierć. ...
necessitas, necessitatis (łac.) — konieczność. ...
parrycyda (łac. parricida) — ojcobójca; wróg ojczyzny, zdrajca. ...
recedo, recedere (łac.) — cofnąć, odstąpić. ...
bachmat — koń rasy tatarskiej, niewielki, ale silny i wytrzymały, odporny na trudne warunki klim...
Результаты поиска:
×
QR код текущей страницы
×