Сонэто 121

Фэды́р я́в на́лачё, сыр на́лачё дыксёв,

Тэ тут тэ дэ́н на лэ́на прэ чиба́,

Тырэ́ бахтя́кэ на пхэнэ́н: «Хасёв!».

Илэ́скэ па́тя: мо́л ничи́ драба́.

Палсо́ б кирнэ́ ваврэ́нгирэ якха́

Рат хачкирдо́ тэ на́ шылякирэ́н?

Палсо́ б ма́нгэ прэ лэ́ндэ тэ дыкха́в?

Со ма́нгэ — куч, ёнэ́ «кирно́» кхарэ́н.

Мэ сом со сом, нэ мирэ учипна́са:

Ёнэ́ мирэ́ бутя́ бангэ́с дыкхэ́н.

На сом банго́, амэ́ ваврэ́с гина́са,

На сыкава́в одо́, со на полэ́н.

Патя́на, хай, сарэ́ ваврэ́ — кирнэ́,

Нэ мануша́ нанэ́ жэ, сыр ёнэ́.

Сонэто 122

Дрэ мри годы́ кучес мэ рикира́ва,

Со прэ лыла́ ту ма́нгэ бичядя́н,

Мэ николи́ дава́ на забистра́ва,

Сыр го́жэс дро миро́ ило́ ту сан.

Жыка́й годы́, ило́ — бэрша́ зорья́са

На парувэ́н дро пра́хо, сыр саро́,

Рипирибэ́н миро́ трэ патриня́са

На розкэдэ́лпэ, джиибэ́н миро́!

Ада лыла́ на дя́кэ зоралэ́,

На трэ́би мрэ годя́кэ чибало́,

Нэ мэ на да́ва тукэ лэ́н палэ́,

Ту сан дрэ лэ́ндэ, буты́р — дро ило́.

Сыр дав рипирибэ́н дрэ тыкнори́?

Тут рикира́ва дрэ годы мири́.

Сонэто 123

Бэрша́ ивья́ пхутёна: парува́впэ,

Ёнэ́ ґаздэ́на — мэк нэвэ́ нанэ́ –

Да пирами́ды, да́са совлаха́впэ,

Кэрэ́на пирэ мо́ды пуранэ́.

Мэра́са сыг; бэрша́ чювэ́н про свэ́то

Пуранэ и́дя, на́бут парудэ́;

Жыка́й амэ́н рики́рна про да штэ́то,

Патя́са, со амэ́нца высыдэ́.

Бэрша́ скэдэ́на патриня́, лыла́,

Нэ ман ивья́ диво́са хохавэ́на:

Дрэ бар тэрны́ дыкха́ва трушыла́:

Палсо́ ж бэрша́ уса́ сыгякирэ́на?

На парува́впэ, дав совэ́л мири́,

На́ дыкхи прэ бэршэ́нгири чюри́.

Сонэто 124

Коли́ б явья́н родо́са бахталы́,

Или пхивля́кири э чяй кирки́,

Бахт пиро лачипэ́н или холы́

Кэрдя́ тут цвэ́то или чяр шуки́.

Нат, мри камлы́! На бахт тут бичядя́,

Мро камлыпэ́н бахтя́тыр на дарэ́ла,

Лэс николи́ бы би́бахт на чёрдя́,

О мангипэ́н буты́р лэс на ґаздэ́ла.

Ничи́ на дужаки́рла одолэ́ндыр,

Кон кокоро́ про чя́со[73] уклистэ́с,

Барьёла пэ́скэ пэ́скирэ зорьендыр,

Кхам и брышы́нд на даравэ́на лэс.

Па́тя, тэ одолэ́ дава́ джинэ́на,

Савэ́ дрэ мэл на мэ́рна, нэ дживэ́на.

Сонэто 125

Коли́ б мэ патыва́са рикирдём

О по́лого,[74] кай сы бэшло́ таґари,

Или прэ веки со-то ґаздыём –

Мэк барвало́, кирно́, сыр о злыда́ри![75]

Нат! Мэ дыкхтём бахтя́ прэ екх дывэ́с,

Екха́тыр нашадэ́ — тэ упрэды́р,

Забистырдэ́, сыр тэ дживэ́н миштэ́с,

Ваш адава́, со кха́рна «фэдыды́р».

Нат! Мэ патя́ва дро тыро́ ило́,

Ха́ мро маро́, мэк чёроро́, прэ во́ля,

Нанэ́ хохаибэ́н до барвало́,

Кай роскэра́са екх варэ́са до́ля.

Джя́ «на́жужо», тут на кандэ́л ило́,

Дро пхарипэ́н ячелпэ зорало́.

Сонэто 126

Шука́р тыкно́, кари́к бэрша́ традэ́са?

Мардэ́[76] лыджя́са и пририкирэ́са,

Барьёса, сыр тырэ́ камлэ́ шутёна,

Коли́ бэрша́, со ачядэ́, тыкнёна.

Э Дай Бари́ саро́ жэ умарэ́ла,

Со нашавэ́са, ёй крэнцакирэ́ла.

Сан Ла́тэ, соб бэрша́ дрэ ладж мэнэ́,

Ума́рла Ёй минуты прогэнэ́.

Дар Ла́тыр, мро гудло́, мэк ёй камэ́ла,

Нэ кажнонэ́с, коли́ камэ́л, чюрдэ́ла.

Ёй на екха́тыр вытховэ́л Тими́н,

Сыр плэскирэ́с ту, нашавэ́с бажын.

Сонэто 127

Ґара́ Кало́ на сыс гиндло́ шука́р,

Мэк сыс, на сыс Шукарипэ́н про лав.

Кана́ Калэ́с лэ́скрэ чявэ́са кха́р!

Тэ чячюнэ́с, сыр э злыдня́с,[77] пуса́в!

Тэ ка́жно васт, сыр Дай Бари́ кэрэ́ла,

Тэ мо́са хоханэ́са вытховэ́лпэ:

О лав Шукарипэ́н, хай, нашавэ́ла

Дрэ ладж, коли́ пало бов на мангэ́лпэ.

Сы адатхы́р мири́ камлы́ калы́:

Пхувья́, якха́ — сыр туга трашанэ́с,

Пал кажнона́тэ, кон на бияндлы́

Шука́р, нэ подкэрды́ сы хоханэ́с.

Сыр туга — да́сави, саекх куч мо́л:

Пхэнэ́ла ка́жно, сыр шука́р дыксёл.

Сонэто 128

Коли́, мри музыка, тховэ́са ангушта́,

Соб тэ кхэлэ́л, со куч камэ́л ило́,

Ками́, прэ да дрэва́н шардэ́ кашта́,

Мэ на́ками кэра́впэ насвало́.

Мэ на кама́м: да чибалэ́ кашта́

Тырэ́ васта адя́кэ чилавэ́на,

Коли́ мрэ бокхалэ́ джидэ́ вушта́

Лэн акана́ ками́ на чюмидэ́на.

Коли́ тырэ́ кхэлэ́на ангушта́,

Локхэ́с саро́ про свэ́то парувэ́са:

Бахталэды́р, на чёрорэ́ вушта́,

Кашта́ багаибны́тка ту кэрэ́са.

Сыр бахтяки́рла кхэлыбэ́н кашта́,

Дэ́ лэ́нгэ ангушта́, ма́нгэ — вушта́.

Сонэто 129

Тими́н бари́ палэ яг камады́ –

Ладж нашады́, нэ со ди дорэсэ́ла?

Начялыпэ́н, о рат, бокх бишарды́,

Хохаибэ́н пхэрдэ́ вастэ́са лэ́ла.

Коли́ э яг холя́са мурдыя́,

Оди́, ла на́ ками, аври́ традэ́ла,

Нэ кон одо екх мо́лыцо хая́,

Ёв э годы́, йо ми́ро нашавэ́ла.

Яга́тыр нашавэ́ла ёв ило́,

Ёй прэ хула́стэ сы́го раинэ́ла:

Гудлы́ — прэ якх, кирки́ — коли́ чяло́,

Бахт — англэды́р, суно́ — коли́ нашэ́ла.

Одо джиндло́, нэ свэ́то вса заджя́ла

Дро ра́йо,[78] со ко а́до лэс лыджя́ла.

Сонэто 130

Якха́ мрэ хуланя́тэ — кхам нанэ́,

Вуштэ́ндыр лолэды́р дрэва́н куч ла́ло,[79]

Парно́ сы ив? Чючя́ пхарэ́с парнэ́.

Нанэ́ пхар — бал кало́, сыр чяр издра́ла,

Лолэ́, парнэ́ мэ ро́зыцы дыкхтём,

Нэ на барьён прэ ла́кирэ чямья́,

Парфюмо кучеды́р кхандэ́л, джино́м,

Сыр ёй пхурдэ́л, на хохава́в ивья́.

Кама́м ла тэ шуна́в, — мри хуланы́

Саекх нанэ́ прэ екх пхал[80] кудуненца,

Мэ на дыкхтём, сыр пси́рла дэвэлны́,

Мири́ псирэ́ла пирэ пхув ґэрэ́нца.

Саекх патя́ва: ваш мро камлыпэ́н

На трэ́би хохано́ до шарибэ́н.