Андрэй Курэйчык

П'емонцкi звер

Гiстарычная драма ў 3-х актах

Дзейныя асобы:

Iзабэла П'емонцкая.

Мацi-Iгумення

Бiскуп Альберт

Рыцар Жафрэй

Сястра Ганорыя

Сястра Iаанна

Сястра Марыя

Сястра Вентурыя

Сястра Бернарда

Сястра Ганна

Фiлiп

Урбена

Рабэр

Жан

Брунсхальд

Сёстры манастыра

Дзея адбываецца ў Невельскiм манастыры.

Сярэднявечча...

АКТ 1

Сцэна 1

(Выходзяць манашкi, за iмi Мацi-iгумення i бiскуп Альберт. Пачынаецца абрад пастрыжэння Iзабэлы з П'емонта ў манашкi Невельскага манастыра. Чытаюцца малiтвы на латынi. Чуюцца песнапеннi).

МАЦI-IГУМЕННЯ. Iзабэла з П'емонта, ты прымаеш пострыг i становiшся манашкай Невельскага манастыра. Ад гэтага часу ты павiнна забыцца на сваё iмя, i тытул, i званне, па сваёй волi i назаўсёды адмовiцца ад усiх людскiх даброт i спакусаў. I ўбогай, пакорлiвай ты ўваходзiш у гэтыя сцены, каб прысвяцiць жыццё сваё Пану Богу нашаму Iсусу Хрысту.

МАНАШКI: Аман.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Тваё рашэнне - добраахвотнае?

IЗАБЭЛА. Так.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Цi прымаеш ты дзеля славы Пана Бога Нашага зарокi нявiннасцi, бясшлюбнасцi i самаадрачэння, каб чыстай i беззаганнай служыць Яму?

IЗАБЭЛА. Так.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Ты будзеш жыць згодна з заведзенымi тут здаўна правiламi i звычаямi, працаваць i малiцца разам з iншымi сёстрамi, падпарадкоўвацца i з радасцю i пакорлiвасцю выконваць распараджэннi старэйшых сёстраў. Як патрабуе старажытная традыцыя нашага манастыра, у першы месяц ты будзеш размаўляць толькi з Богам - праз малiтву сваю. Нiхто не павiнен звяртацца да цябе, бо ў гэты час ты прысвечаная Богу. Ты будзеш працаваць адна, жыць i трапезнiчаць асобна, каб нiхто не адхiлiў цябе ад Яго. Толькi сястра Ганорыя будзе перадаваць табе мае распараджэннi. Калi парушыш правiла - будзеш пакараная.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Ну, ну, Мацi-Iгумення, не варта палохаць сястру Iзабэлу празмернай суровасцю. У манастыры ўсе служаць Пану Богу. I ўсе любяць адзiн аднаго.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Я спадзяюся, мне дазволена гаварыць у сваiм манастыры ўсё, што я лiчу патрэбным, бiскуп Альберт? Можа вам здаецца, што вы ведаеце лепей, як наладзiць жыццё манастыра?

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Не, не, што вы... Я нi ў якiм разе не хачу аспрэчыць ваша права...

МАЦI-IГУМЕННЯ. Тады не варта нiчога i казаць. Невельскi манастыр, дзе Бог бязмежнай ласкаю сваёю даў мне быць iгуменняй, як вы выдатна ведаеце, з'яўляецца наймагутным апiрышчам Царквы на Паўночным Захадзе. I вы, i Папа рэгулярна атрымлiваеце немалы даход ад манастырных земляў.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Гэта праўда... Невельскi манастыр заўсёды быў сцягам Царквы i нёс праўдзiвы дух веры.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Сястра Iзабэла, падыдзi да мяне. (Iзабэла падыходзiць). Служы Богу i Ён не пакiне цябе. Сястра Марыя, пакажаш ёй келлю. Астатняе потым. А цяпер усе выйдзiце.

(Усе, акрамя бiскупа, выходзяць).

Сцэна 2

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Усё ж такi вы ўскладаеце на сябе вялiкую адказнасць, прымаючы ў манастыр Iзабэлу з П'емонта.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Я ведаю, што раблю.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Безумоўна, матушка, безумоўна. Ваша мудрасць усiм вядомая. Але, можа, зараз не самы лепшы час.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Каб служыць Богу, не бывае лепшага i горшага часу, бiскуп.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Ваша праўда, але палiтычная сiтуацыя пагражае вялiкiмi бедамi. Нармандыя ў полымi вайны. Англiйскiя бароны паспрабуюць скарыстаць гэта. Ужо спрабавалi. Папа - у роздуме. У гэтай сiтуацыi П'емонцкi клан пайшоў на змову з баронамi i з таго стаў кроўным ворагам герцага Нармандскага. Вы разумееце, чым гэта пагражае.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Манастыр супраць войнаў.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Нам гэта вядома.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Мы не збiраемся падтрымлiваць нiводзiн з бакоў.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Але вы прынялi ў сваё лона спадкаемнiцу П'емонцкага клана. Як гэта зразумець?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Святая Царква прымае ў сваё лона ўсiх пакутных. А ў сценах манастыра няма нi герцагаў, нi герцагiнь.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Гэта вельмi, вельмi не спадабаецца герцагу, якi выставiў умовай спынення вайны жанiцьбу з Iзабэлай.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Позна. Манашка належыць Богу.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Але...

МАЦI-IГУМЕННЯ. Хопiць! Калi герцагу штосьцi не падабаецца, няхай утаймуе свае жаданнi. Кiм ён сябе лiчыць? Заганарыўся! Сатана таксама за ганарлiвасць быў звергнуты.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Але, Мацi-Iгумення...

МАЦI-IГУМЕННЯ. Хай ведае, што калi ён так заганарыўся, што вырашыў скарыстаць сiлу...Бог забараняе пагрозы. Але папярэдзьце яго, што нiводзiн правiцель не ўзяў яшчэ сiлай Невельскi манастыр! Вось уж чатыры стагоддзi гэтая святыня недаступная для людскiх страсцей. А правiцелi, што ўзнялi свой меч супраць яго, загiнулi пад яго мурамi. Можаце яму гэта перадаць.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Я спадзяюся, вы ведаеце, што робiце. Баранi, Божа, i вас, i ваш манастыр.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Iдзiце, бiскуп Альберт, iдзiце i не турбуйцеся. Iзабэла П'емонцкая сёння памерла. Тут засталася толькi сястра Iзабэла - не спадкаемнiца магутнага клана, але адданая сястра Госпада Iсуса Хрыста.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Аман. (Выходзiць).

МАЦI-IГУМЕННЯ. Сястра Ганорыя! (Прыбягае сястра Ганорыя).

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Я тут, матушка.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Сястра ўладкавала новенькую?

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Так, як вы i сказалi.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Добра. Няхай працуе на кухнi.

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. На кухнi...

МАЦI-IГУМЕННЯ. Даручыш ёй цяжкую працу. Хай мые падлогу.

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Адна?

МАЦI-IГУМЕННЯ. Адна. Ёй варта забыцца пра свет i кiм яна там была. I няхай молiцца.

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Я перадам. Усё да слова перадам.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Перадай. I сачы за ёю. Слабыя душы - лёгкая здабыча князя цемры. Трэба злупiць з яе свецкае шалупiнне. Здзерцi!

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Я не спушчу з яе вачэй. Шоўкавай стане.

МАЦI-IГУМЕННЯ. Ячмень у свiран завезлi?

СЯСТРА ГАНОРЫЯ. Сыры...

МАЦI-IГУМЕННЯ. Зноў сыры?! Хадзем...

(Выходзяць).

Сцэна 3

(Уваходзяць бiскуп Альберт i Фiлiп).

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Фiлiп.

ФIЛIП. Я тут, Ваша правялебнасць

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Усё чуў?

ФIЛIП. Усё.

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Я бачу пытанне ў тваiх вачах.

ФIЛIП. Так, але...

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Ну, смялей, мой хлопчык.

ФIЛIП. Чаму вы дазволiлi ёй так размаўляць з вамi?

БIСКУП АЛЬБЕРТ. Ты яшчэ малады, Фiлiп. Так, табе яшчэ шмат чаму давядзецца навучыцца.