Weźmy choćby słynny przypadek śmierci brata Miguela od Zwiastowania, wybranego prowincjałem trzeciego zakonu św. Franciszka, który to wybór, mówiąc nawiasem, acz nie bez kozery, spowodował gwałtowną wojnę przeciwko zakonowi i prowincjałowi, rozpętaną przez proboszcza z parafii Św. Marii Magdaleny, wszystko przez podłą zawiść i z taką zawziętością, że sprawa ciągnęła się do ostatniej chwili życia brata Miguela i gdyby nie jego śmierć, nie wiadomo, kiedy wreszcie zostałaby ostatecznie rozstrzygnięta i czy w ogóle by to nastąpiło wśród nie kończących się wyroków i odwołań, narad i apelacji. Wiadomo, że zakonnik nie umarł z powodu ataku serca, ale na jakąś chorobę zakaźną, tyfus czy coś w tym rodzaju, taki zwykle bywa koniec życia w mieście, gdzie tak mało studni z pitną wodą i gdzie woziwody bez skrupułów napełniają beczki w końskich wodopojach, w rezultacie czego niektórych prowincjałów spotyka taka oto niezasłużona śmierć. Ale brat Miguel od Zwiastowania miał tak poczciwą naturę, że nawet po śmierci odpłacił dobrem na zło, i jeżeli za życia spełniał dobre uczynki, to po śmierci czynił różne dziwy, a pierwszym z nich było podważenie opinii lekarzy, którzy obawiając się szybkiego rozkładu ciała zalecili natychmiastowy pochówek, zwłoki bowiem wcale nie uległy rozkładowi, wręcz przeciwnie, przez trzy dni były wystawione w kościele Najświętszej Matki Chrystusowej, napełniając go przesubtelną wonią, ponadto trup wcale nie zesztywniał, wręcz przeciwnie, wszystkie członki miękko poddawały się ruchom, zupełnie jakby nadal był żywy.

Drugim i trzecim, lecz pierwszorzędnej jakości dziwem były już prawdziwe cuda, tak głośne i znamienite, że z całego miasta zbiegli się ludzie, aby przyglądać się osobliwemu zjawisku i skorzystać z niego, rozniosło się bowiem, że we wspomnianym kościele ślepcy odzyskiwali wzrok, chromi zaś nogi i tyle narodu się tam zebrało, że ci, którzy chcieli przepchnąć się przez schody przedsionka i wejść do środka, torowali sobie drogę pięściami i sztyletem, co niektórych kosztowało życie, lecz już żadnym cudem nie zdołali go odzyskać. Chociaż niewykluczone, że tak by się stało, gdyby nie to, że po trzech dniach tego wielkiego zamieszania po kryjomu zabrano ciało z kościoła i po kryjomu je pochowano. Pozbawieni nadziei na ozdrowienie do czasu, nim znów zemrze ktoś świątobliwy, niemowy i jednoręcy w odruchu rozpaczy i zawiedzionej wiary zaczęli się bić po twarzach, ci ostatni oczywiście, o ile mieli wolną rękę, krzycząc przy tym głośno i wzywając wszystkich możliwych świętych, aż wreszcie wyszli księża, aby pobłogosławić zebranych, którzy z braku czegoś lepszego musieli się tym zadowolić i w końcu się rozeszli.

Ale w tym kraju, nie wstydźmy się tego wyznać, roi się od złodziei – co oko ujrzy, do ręki się klei – a choć wiara jest tak wielka, mimo że nie zawsze opłacalna, to jeszcze większy jest bezwstyd i bezbożność, z jakimi grabi się kościoły, co na przykład miało miejsce nie dalej jak zeszłego roku w Guimarses, też u Św. Franciszka, który, jak wiadomo, za życia wzgardził ogromnymi bogactwami i chyba dlatego po przeniesieniu się do wieczności też się godzi, aby mu wszystko odbierano, toteż zakon ratuje wyłącznie czujność św. Antoniego, bo on nie daje tak łatwo rabować swoich kaplic i ołtarzy, co można było stwierdzić w Guimarses, a i w Lizbonie też na pewno się potwierdzi.

Właśnie w Guimarses do kościoła zakradli się rabusie, próbowali wejść przez jedno z okien, gdzie święty już ochoczo na nich czekał, czym napędził im takiego strachu, że ten, który był na szczycie drabiny, runął w dół jak długi i wprawdzie nie złamał sobie żadnej kości, ale tak zesztywniał, że zupełnie nie mógł się ruszyć z miejsca i mimo że towarzysze chcieli go stamtąd zabrać, bo i wśród złodziei trafiają się szlachetne i ofiarne serca, nie udało im się tego dokonać, co zresztą nie jest przypadkiem bez precedensu, gdyż to samo przytrafiło się Ines, siostrze od św. Klary, w czasach kiedy jeszcze św. Franciszek chodził po świecie, równo pięćset lat temu, w 1211 roku, ale wówczas nie była to zwykła kradzież, chociaż może i tak, gdyż chcieli ją samą ukraść Panu Bogu. Złodziej pozostał więc na miejscu, jakby ręka boska przygwoździła go do ziemi albo jakby diabelskie szpony przytrzymywały go z piekielnych czeluści, i tak przeleżał aż do rana, kiedy to mieszkańcy go znaleźli i następnie przenieśli, już bez trudu, gdyż wróciła mu normalna waga, przed ołtarz tego świętego, aby go uzdrowił, który to cud dokonał się w sposób niecodzienny, gdyż obraz świętego Franciszka zaczął się obficie pocić i trwało to tak długo, że zjawili się sędziowie i protokolanci, aby prawnie stwierdzić cud, jakim było pocenie się drewna oraz uzdrowienie złodzieja poprzez przetarcie mu twarzy serwetą zwilżoną w błogosławionych potach, od czego natychmiast poczuł się nie tylko zdrowy i cały, ale też skruszony.

Jednak nie wszystkie przestępstwa bywają wykryte. Na przykład w Lizbonie, jakkolwiek cud był równie oczywisty, do dziś dnia pozostaje zagadką, kto był sprawcą włamania, choć można tu mieć pewne podejrzenia, zresztą całkowicie wybaczalne, z powodu dobrych chęci, jakie przecież kierowały podejrzanym. A było to tak: do klasztoru Św. Franciszka w Xabregas dostali się rabusie, czy też jeden rabuś wszedł przez świetlik kaplicy przylegającej do kaplicy Św. Antoniego, następnie przeszli, czy też przeszedł, do głównego ołtarza, skąd zostały zebrane i wyniesione tą samą drogą trzy lampy, a wszystko nie trwało i jednej zdrowaśki. Odczepić lampy z haków, unieść je po ciemku, czego wymagała ostrożność, narażać się na potknięcia, rzeczywiście się potknąć i narobić hałasu, który nie zwrócił niczyjej uwagi, wszystko to mogło zakrawać na cud lub wspólnictwo jakiegoś upadłego świętego, rzeczywiście mogło, gdyby nie fakt, że właśnie zbliżała się północ i jak zwykle o tej porze rozlegały się donośne uderzenia gongu, budzącego mnichów na jutrznię. Dlatego właśnie złodziej mógł ujść cało i choćby nawet narobił więcej hałasu, i tak nikt by go nie usłyszał, z czego widać, że dobrze znał klasztorne zwyczaje.

Zakonnicy zaczęli wchodzić do kościoła i zobaczyli, że jest tam całkiem ciemno. Odpowiedzialny za to braciszek już był gotów pogodzić się z karą, niechybnie czekającą go za niedopatrzenie, którego nie potrafił wytłumaczyć, gdy okazało się, co stwierdzono za pomocą węchu i dotyku, że nie chodzi tu o brak oliwy, rozlanej zresztą po posadzce, ale samych lamp, w dodatku ze szczerego srebra. Profanacja była jeszcze całkiem świeża, jeśli tak można powiedzieć, gdyż łańcuchy, na których wisiały skradzione lampy, jeszcze lekko się kołysały, jakby mówiąc swoim mosiężnym językiem, Stało się dopiero co, dopiero co.

Natychmiast kilkunastu zakonników podzielonych na patrole rozbiegło się po okolicznych drogach i gdyby złapali złodzieja, to nie wiadomo, co by z nim w swoim miłosierdziu zrobili, ale po nim, czy też po szajce, nie pozostało już ani śladu, czemu nie należy się dziwić, gdyż było dobrze po północy i księżyc wszedł w ostatnią kwadrę. Braciszkowie, zasapani od tego biegania truchtem po okolicy, wrócili w końcu do klasztoru z pustymi rękami. W tym samym czasie pozostali zakonnicy, podejrzewając, że sprytny złodziej mógł się ukryć w kościele, przeszukali go gruntownie od chóru po zakrystię i właśnie wtedy gdy cała kongregacja depcząc sobie po sandałach i rąbkach habitów, podnosząc wieka skrzyń, odsuwając szafy i przetrząsając paramenta, oddawała się gorączkowym poszukiwaniom, właśnie wtedy pewien wiekowy mnich, znany z cnotliwego życia i żarliwej wiary, zauważył, że złodziejska ręka nie tknęła niczego na ołtarzu św. Antoniego, mimo że było tam mnóstwo srebra, solidnego i bogato zdobionego. Zdziwiło to świątobliwego człowieka, i my sami byśmy się zdziwili, gdybyśmy się tam znaleźli, było bowiem oczywiste, że jeśli rabuś dostał się przez ten właśnie świetlik, po czym udał się do głównego ołtarza, skąd ukradł lampy, musiał przejść obok kaplicy Św. Antoniego, którą miał po drodze. Nic więc dziwnego, że ogarnięty żarliwym zapałem mnich poczuł, iż ma dostateczne powody, aby zwrócić się do św. Antoniego łajając go niczym sługę, który zaniedbał swoich obowiązków. To tak, mój święty, pilnujesz tylko własnych sreber, a pozwalasz, żeby kradziono inne, za to nie będziesz miał ich wcale. Wypowiedziawszy te porywcze słowa, skierował się do kaplicy i zaczął ogałacać ją ze wszystkiego, nie tylko ze sreber, ale również serwet oraz innych ozdób, i nie poprzestał na kaplicy, ale samemu świętemu zabrał aureolę tudzież krzyż, odebrałby mu także Dzieciątko, gdyby nie pospieszyli w sukurs inni zakonnicy, którzy uznali, że kara jest zbyt sroga i że ukaranemu nieszczęśnikowi należy zostawić przynajmniej tę pociechę. Mnich przez chwilę rozważał tę możliwość, po czym rzekł święty, Niech zostanie jako poręczyciel, dopóki nie zwróci lamp. Była już druga nad ranem, tyle czasu zajęły poszukiwania i karygodny wyczyn tu opisany, więc zakonnicy odeszli i udali się na spoczynek, a niektórych nękały obawy, że nawiedzi ich św. Antoni, aby wziąć odwet za doznaną zniewagę.