- У размове з работнiкам кансуляту Аляксей Клячкiн паведамiў таксама, што ягоная цётка асабiста ведала забiтага немца i гэтую вэрсiю мы цяпер спраўджваем.
- А хто яму дазволiў цягацца па кансулятах? - гукнуў з канца стала няўрымсьлiвы Даўбешка.
- Мы задалi гэтае пытаньне ленiнградзкiм таварышам... Як мы зразумелi з адказу, у паўночнай сталiцы ў гэтым пляне пануе лiбэралiзм. Калi б заходнегерманскi кансулят месьцiўся ў нас, розныя шпанюкi там бы не цягалiся.
Пасьля такiх слоў члены Бюро ўхвальна загаманiлi, Даўбешка - той быў узрадаваны, што яго не разьбiралi, таму i лез з пытаньнямi - гукнуў: - Што зь сябе ўяўляюць нямецкiя жэтоны? - але чэкiст ня стаў адказваць, кiўнуў гаспадару габiнэта i гэтак жа павольна, як i ўставаў, апусьцiўся на крэсла.
Члены Бюро яшчэ пару хвiлiнаў перамаўлялася, потым суцiхлi i наставiлi вочы на гаспадара габiнэту. Гаспадар сядзеў у задуменнай паставе, мерна стукаў асадкай па стале. Невядома - колькi доўжылася гэтае напружанае маўчаньне. Хвiлiну, дзьве, а можа i ўсе тры. I вось, нарэшце, гаспадар габiнэту налёг грудзiнаю на стол i здушана прамовiў:
- Мы, таварышы, ня можам прымусiць заходняга вiзытэра напiсаць пра нашыя дасягненьнi. I, магчыма, плёнам ягонага вiзыту стане фотаздымак якой-небудзь вясковай прыбiральнi на старонцы нямецкай газэты. I ўсё ж сустрэць госьця мы мусiм належным чынам, прадэманстраваўшы нашыя здабыткi i шчодрасьць славянскай душы. Гэта не мае словы, а дырэктыва абласнога камiтэта партыi, - прамоўца зрабiў кароткую паўзу i з партыйнай рашучасьцю ў голасе прамовiў: - Слова мае Куксёнак Тарзан Пятровiч.
Загадчык сельгасаддзелу спружна падхапiўся, правёў даланёй па плеху.
- Я, таварышы, толькi што з Бычкоў... Назад ехалi, сьпяшалiся i ў вынiку райкамаўская "волга" стала на рамонт, - загадчык сельгасаддзелу зiрнуў на Даўбешку i кудлатая даўбешкава галава ўехала ў плечы, не раўнуючы як сьлiмачыная галава ў ракавiну. - Да Балбекаў яшчэ неяк можна ехаць, а потым калдабан на калдабане, - Тарзан Пятровiч перавёў дых, дастаў з кiшэнi пашарпаны блякноцiк. - Хата, у якой жыве Матрона Апалонiк, пабудаваная за царом Гарохам. Масьнiчыны гнiлыя, ганак зусiм правалiўся. У хаце няма нават тэлевiзара...
- Вашыя прапановы, - перабiў Куксёнка гаспадар габiнэту i той, нi хвiлi не раздумваючы, выпалiў: - Сустрэнем немца ў доме Сьцяпана Мiканоравiча... старшынi калгаса. Дом з мансардай, паркет, санвузел... - Тарзан Пятровiч мерыўся далей разьвiваць сваю думку, але, угледзеўшы незадаволенасьць на шэфавым твары, прыкусiў нiжнюю вусну i дробна залыпаў вачамi.
Шэф стукнуў асадкай па стале, керхануў у далонь i гэта азначала, што ён зьбiраўся некага паўшчуваць.
- Таварыш Даўбешка, - шэф хiтнуўся ў бок, спрабуючы сустрэцца вачыма з начальнiкам участку, - дагэтуль вы нам задавалi пытаньнi, настала пара i нам запытацца: "Калi будзе атрамантаваная бычкоўская дарога?" Вы што, чакаеце аргвывадаў? Мы трэцi год запiсваем у плян сацыяльна-эканамiчнага развiцьця пункт: "Асвальтаваньне дарогi Балбекi - Бычкi" i за гэтыя тры гады там нават грэйдзер не праехаўся...
- Эдуард Альфонсавiч... вы ж ведаеце... - пралепятаў Даўбешка, але шэф як i ня чуў таго лепятаньня. - Раённы камiтэт партыi дае вам два тыднi... Усе людзi, уся наяўная тэхнiка мусiць быць кiнутая на аб'ект. Не хапае тэхнiкi пазычайце ў суседзяў, ганiце каткi i грэйдзеры з Нэвеля, Вiцебску - адкуль хочаце. I ведайце - за гэтую дарогу вы адказваеце партбiлетам.
Эдуард Альфонсавiч выцер насоўкаю халодны пот з лобу, перавёў позiрк на загадчыка сельгасаддзела.
- Сядайце, Тарзан Пятровiч... Вы нас сваёй прапановай, шчыра кажучы, зьдзiвiлi, - шэф ляснуў асадкай па стале. - Ну, сустрэнем мы госьця ў старшынёўскай хаце... А што на гэта скажуць людзi? Вы пра гэта, Тарзан Пятровiч, падумалi? Каго мы хочам ашукаць - немца, цi самiх сябе?
У паветры завiсла гнятлiвая цiшыня, якую праз пару хвiлiн парушыў загадчык сельгасаддзела, плаксiва шморгнуўшы носам.
- Думаю, давесьцi да ладу вясковую хату ня так i цяжка. I тэлевiзар можна знайсьцi... у часовае карыстаньне... - ужо лагодным голасам прамовiў гаспадар габiнэту, зiрнуў на старшыню райвыканкаму Кабяка i той згаджальна страсянуў чупрынай.
Ранiцой наступнага дня цётка Матруна ўжо не ўставала з пасцелi i фэльчарка Нiна, зрабiўшы ўколы, узялася парадкаваць у хаце: памыла посуд, падмяла падлогу, згатавала кампот з антонавак, нарэшце, прысела на табурэт i стала чытаць уголас мясцовую газэту.
- Во, Матрона Iванаўна, паслухайце. Тут пра нашыя Бычкi пiшуць.
"Новае ў жывёлагадоўлi" - так называецца стэнд тэматычнай лiтаратуры, устаноўлены днямi ў памяшканьнi Бычкоўскага сельскага клюба. На стэндзе дэманструюцца матэрыялы Красавiцкага пленума ЦК КПСС, кнiжныя навiнкi выдавецтва "Ураджай", у тым лiку брашура нашага земляка, знатнага жывёлавода Э.Дымагарнага "Грамадзкаму статку - клопат i ўвагу". Кнiжны стэнд карыстаецца вялiкай увагай сяльчан".
- I хто ж гэта пiша? - пацiкавiлася цётка Матруна i наструнiла слых.
Пад вокнамi загула, а потым лагодна завуркатала блiскучая чорная "волга".
- Божухна, i што яны ўнадзiлiся... - прастагнала цётка Матруна, а фэльчарка Нiна, убачыўшы праз вакно чарговага цётчынага госьця - падхорцiстага дзядзьку ў шэрым капелюшы, падхапiла валiзку i падалася на двор.
Чарговы госьць увайшоў у хату нячутна - бяз рыпу, амаль бяз груку i тым самым напужаў гаспадыню. Паўстаўшы пасярод хаты, госьць злавесна пасьмiхнуўся, выцягнуў з кiшэнi нейкую кнiжачку, а цётка Матруна, самлеўшы, схапiлася рукой за фiранку, што вiсела ля ложка, i плюхнулася на пярыну.
- Дарма так хвалюецеся, Матрона Iванаўна... i занавескi дарма абрываеце, госьць дапамог гаспадынi сьцягнуць з галавы абарваную фiранку, спрытна прысеў на край табурэту. - Тым больш, мы ня маем да вас нiякiх прэтэнзiй.
Госьць кiнуў на стол капялюш, дастаў з нутраной кiшэнi нататнiк.
- Толькi два пытаньнi, Матрона Iванаўна... Цi ведалi вы такога Бэртрама Бомбаха?
Цётка Матруна залыпала вачанятамi, зацкавана страсянула галавой.
- А вы, Матрона Iванаўна, не сьпяшайцеся... Згадайце вайну. Успомнiце хто зь нямецкiх салдат да вас заходзiў, як вы iх сустракалi, - чакаючы адказу, госьць паляпаў нататнiкам па сьцягне...