DE MAGNI MOSCOVIAE DUCIS, Joannis Basiliadis tyrannide
CAPUT V
Absoluto breviter situ Regionum Russiae, magno Moscoviae Principi subjectarum, Religione, moribus denique et consuetudine gentis, de moderno Principe Moscoviae Joanne Basiliade ejusque Tyrranide quaedam dicenda nobis restant. Sed antequam rem ipsam aggrediemur, pauca de titulo illius quo utitur, lectori haud aspernanda praeponemus.
A tempore Ruricz primi Novogrodiae magnae Ducis, de quo superius dictum est, omnes fere Principes Russiae non alio titulo quam magnorum Ducatuum, Wolodimiriae vel Novogrodiae magnae, vel Moscoviae utebantur, usque ad Basilium Joannis Magni, patrem moderni Principis Joannis Basiliadis, de quo hoc nostrum propositum est. Hic enim Basilius rebus suis feliciter procedentibus, et filius ejus post eum modernus Princeps titulum et nomen Regium plurimorumque magnorum Ducatuum sibi vendicare coeperunt in hunc modum. Nos Magnus Dominus, Rex et magnus Dux totius Russiae, Joannes Basiliades, magnus Dux Wolodimiriae, Novogrodiae magnae, Moscoviae, Pskoviae, Smolenskiae, Tweriae, Jugariae, Permiae, Vjatkiae, Bulgariae, Rex Casaniae, Astrachaniae, dominus et magnus Dux Novogrodiae inferioris, Czernihoviae, Rezaniae, Wolochdiae, Rsoviae Biellojae, Rostoviae, Jaroslaviae, Polotzkiae, Biellozieriae, Udoriae, Obdoriae, Condimiae, Dominus Severiae, Livoniaeque, et magnarum Regionum Orientem, Meridiem, Septentrionem et Occidentem versus, Dominus legitimus haeres et successor.
Nunc autem multi eum Imperatoris titulo, praecipue vero Germani venerantur, qui deductionem verbi Czar Slavonicae linguae ignorantes, pro Rege imperatorem ponunt. Quid igitur hoc nomen Czar in Slavonico sonaret, breviter exponemus.
Czar, hoc verbum in Ruthenico idiomate, Regem, Czarstvo vero, Regnum significat, et hoc nomine Moscovitae Principem suum, Regem totius Russiae appellant. Caeteri autem Slavones utpote Poloni, Bohemi, Lithuani, et caeteri, qui ab idiomate Ruthenico diversi sunt, alio nomine Regem appellant, scilicet Krol, alii Korol, et Kral, hoc vero nomine Czar solum Imperatorem appellari existimant, unde et Rutheni ipsi Moscovitae-que, audientes ab externus nationibus hoc nomine Imperatorem significari, et ipsi Principem suum Imperatorem Russiae appellare coeperunt, nomen Czar dignius esse quam Regis (licet idem sonet) putantes. Sed in omnibus