Изменить стиль страницы

Второй раз они постятся с восьмого дня по Пятидесятнице до праздника апостолов Петра и Павла и называют это постом св. Петра.

В третий раз они изнуряют себя постом от первого августа до Успения блаженнейшей Девы Марии.

В четвертый раз в течение шести недель до Рождества Христова они воздерживаются от мяса и масла, и этот пост называется Филипповым, так как он начинается под праздник Филиппа по русскому календарю.

Во все субботние дни (за исключением времени поста) они питаются мясом. В среду же и в пятницу считают величайшим грехом употреблять мясо; так что, если праздник Петра и Павла или Успения Марии придется на среду или пятницу, то в этот день также они воздерживаются от мяса. В субботу же они считают грехом не есть мяса, и более всего за это порицают римлян, доказывая это аргументом папы римского Климента, который говорит в 64-м правиле апостольских статутов: «Если обнаружат, что церковнослужитель постится в субботу или воскресенье, за исключением субботних постов, предписанных церковью, degradetur, si autem saecularis homo fuerit, excommunicetur, et ab Ecclesia sejungatur.

Nullius sancti vigiliam jejunio venerantur, praeter sancti Joannis Baptistae, quam vigesima nona Augusti die (ex praescripto Calendarii sui) celebrant.

Monachi gravioribus jejuniis prae caeteris onerantur, qui aqua fermentata cum frustulo panis semel in die sumpta, contenti esse coguntur.

CONFITENDI MOS

Circa Paschatis festum Rutheni praecipue confiteri solent, hoc modo: Confessor una cum confitente, in medio templi stat magna cordis cum divotione, contritioneque ad imaginem alicujus divi vultu reverenter converso postea confitenti secundum peccati gravitatem injuncta poenitentia, ante ipsam imaginem confessor et confitens magna cum devotione reverenter sese inclinant, signoque crucis frequentius frontem pectusque et brachia munientes, alto cum gemitu consuetam orationem proferunt. Jesu Christe Fili Dei vivi miserere nostri.

Quosdam etiam qui gravius aliquid deliquerint, aqua sacrata abluunt, quam in Epiphania Domini toto fluvio vel stagno (secundum morem) consecrato hauriunt, et pro abstergendis noxialibus delictis, per integrum annum in templo reservant.

Quibusdam vero pro poenitentia jejunia et breves facilesque orationes, injunguntur. Dominicam enim orationem perpauci ex vulgo sciunt, dicunt-que orationem Dominicam scire, Dominorum et Sacerdotum qui nullis laboribus occupantur opus esse, Confessionem etiam quamvis ex praescripto habeant, eam tamen ad dominos pertinere agrestes dicunt, sibi autem in Deum et filium ejus Jesum Christum et Spiritum sanctum simpliciter credere satis esse. Hacque oratione omnes Rutheni promiscue, et peculiariter utuntur, Jesu Christe fili Dei vivi miserere nobis.

SACROSANCTAE EUCHARISTIAE USUS

Sacramento Eucharistiae Rutheni sub utraque specie utuntur, aliud autem pro infirmis, et aliud pro communicantibus secundum consuetudinem habent. Pro infirmis sacramentum, in hebdomada magna ante Pascha, die Jovis consecratum, in vase mundo per integrum annum servatur. Dum autem id Sacerdos pro infirmo daturus est, tum parum vini et aquae tepidae addit, portiunculamque bene humectatam aegroto cocleari de calice porrigit. Si autem puer infirmus fuerit, adeo ut non possit de pane sumere, tunc infunditur ei gutta vini consecrati in os de calice. Pro communicantibus vero secundum consuetudinem, Sacramentum dum Sacrum sive Lyturgia peragitur consecratur, quod sacerdos cocleari ex calice in portiunculas minutas redactum, et vino commixtum communicantibus distribuit. Praescriptum communicandi tempus ante festum paschae (vel то да будет он лишен священнического сана; если же это будет мирянин, то да будет он лишен причастия и отлучен от церкви» 65.

Они не чествуют постом кануна ни одного святого, кроме святого Иоанна Крестителя, день которого отмечается двадцать девятого августа (по предписанию их календаря)66.

Монахи обременены постами более строгими, чем прочие: они принуждены довольствоваться заквашенной водой с ломтиком хлеба за целый день.

ОБЫЧАЙ ИСПОВЕДИ

Незадолго до Пасхи русские обычно исповедуются следующим образом: исповедник вместе с исповедующимся стоит в середине храма, с глубоким благочестием в сердце и сокрушением обратившись лицом к иконе какого-нибудь святого; после этого, когда на исповедующегося наложено покаяние, в соответствии с тяжестью прегрешения, исповедник и исповедующийся перед самой иконой кладут почтительные и благочестивые поклоны, многократно осеняя крестным знамением лоб, грудь и плечи, и с громким стенанием произносят обычную молитву: «Иисусе Христе, Сыне Бога живаго, помилуй нас».

Некоторых же, которые повинны в более тяжком прегрешении, омывают освященной водой, которую черпают в Богоявление из реки или пруда, освященных (по обычаю) целиком, и хранят целый год в храме для отпущения грехов.

На иных налагают в качестве покаяния посты и краткие и легкие молитвы. Ведь молитву Господню знают очень немногие из народа: они говорят, что знать Господню молитву — обязанность господ и священников, которые не заняты никакими трудами. Хотя у них, по уставу, имеется исповедь, однако, простые люди предоставляют ее господам, а для себя считают достаточным верить в Бога, в Сына Его Иисуса Христа и в Духа Святого. Все русские, преимущественно, употребляют следующую молитву: «Иисусе Христе, Сыне Бога живаго, помилуй нас».

СПОСОБ СОВЕРШЕНИЯ СВЯЩЕННОЙ ЕВХАРИСТИИ

Таинство Евхаристии русские совершают двумя способами, по-разному для больных и для причащающихся по обычаю. Для больных дары, освященные в четверг на Великой неделе перед Пасхой, хранятся в чистом сосуде целый год. Когда же священник намеревается дать их больному, он добавляет немного вина и теплой воды и хорошо увлажненный кусочек подает больному в ложке из чаши. Если же это будет больной ребенок, так что он не сможет проглотить хлеб, тогда ему вливают каплю освященного вина в рот из ложки. Для причащающихся по обычаю дары освящаются во время службы или литургии; священник раздает их причащающимся ложкой из чаши, разделив на маленькие порции и смешав с вином. Время для причащения установлено перед Пасхой (или столько раз, сколько кто quotiescunque aliquis volverit modo confessus sit) habent. Pueros qui septem annos transegerint, ad Sacramentum admittunt, dicuntque hominem septennio transacto contra Deum peccare incipere.

Porro omnes Rutheni pane fermentato et non azymo (prout Romanae Ecclesiae mos est) utuntur, idque hac ratione approbant, quia Judaei in memoriam liberationis suae ex Aegypto, secundum mandatum Divinum azymis utuntur, se vero semel Christianos factos nunquam in labore Aegyptiorum fuisse, ideo de hujusmodi Judaeorum azymis, Sabbato et circumcisione observandis, se liberos esse dicunt, si enim aliquis sequatur unum ex illis (Paulo attestante) totam legem adimplere tenetur.

Eundemque Apostolum dicentem, fratres: ego enim accepi a Domino, quod et tradidi vobis, quia Dominus in qua nocte tradebatur accepit panem, benedixit, etc. de pane fermentato, et non azymo dixisse inteligunt; eo enim tempore nec azyma nec Pascha esse, cum Dominus coenaret, dicunt. Idque hoc argumento maxime approbant, quia Judaeorum Pascha stando fit, et comeditur secundum legis praescriptum, hoc autem Coena Christi non erat (ut Evangelista dicit) recumbentibus eis duodecim, etc. Item et discipulus recubuit super pectus ipsius in coena, etc. Quod etiam Christus dicit ibidem: desiderio desideravi hoc Pascha manducare vobiscum, non de Judaeorum Pascha, eum dixisse sentiunt, quod antea semper comedebat cum Apostolis. Neque azyma Christum Apostolis dedisse, sed panem fermentatum credunt, cum dicit, Ecce panis quem ego do vobis. Similiter ad Judam, cui ego dabo panem intinetum ipse traditurus est me.

Romanos autem in azymis communicantes confundunt, dicentes eos Judaicos ritus observare, in haeresique Juliani Apolinaris Laodicensis, et Pauli Syrii Samosatensis, Machometi, Aeuthichii, et Diasterii ambualre, qui erant in sexta Synodo depravatissimi haeretici, et spiritu Diabolico repleti.

Mulieres autem apud Ruthenos panem ad sacrificandum Proskura dictum conficere solent. Seliguntur autem ad id mulieres provectae aetatis, quae mensibus patiendis amplius non sunt obnoxiae, praecipue vero viduae sacerdotum relictae, id muneris obire solent.

DE MATRIMONIO

Ita Rutheni Matrimonium contrahunt, ut quartum consangvinitatis gradum non attingant. Tertiam ducere uxorem viro vix concedunt, et non admodum legitimum matrimonium esse putant. Quartam vero nec concedunt, neque etiam Christianum esse judicant. Pro adulterio non computant, si vir habens uxorum cum soluta concubuerit, exepta uxore alterius.

Divortia inter se frequenter celebrant Episcopis permittentibus, lite-rasque repudii dantibus.

Quidam etiam agrestium, quibus ad Episcopos propter longam itineris distantiam aditus difficilis est, divortium tali modo (more gentili antiquitus захочет, при условии предварительной исповеди). Детей, которым исполнилось семь лет, они приводят к причастию и говорят, что с семилетнего возраста человек начинает грешить против Бога.

Далее, русские употребляют квасной хлеб, а не опресноки (как римская церковь) и объясняют это таким образом: так как иудеи в память освобождения своего из Египта употребляют, по предписанию Божьему, опресноки, то они, русские, говорят, что став однажды христианами, никогда не были в египетском рабстве и тем самым свободны от этих иудейских опресноков и соблюдения субботы и обрезания; ведь если кто-нибудь исполнит что-либо одно из этого (по свидетельству Павла), то будет вынужден соблюдать весь закон.