Изменить стиль страницы

Confirmationis, seu inunctionis sacramentum maxime abhorrent, hoc que argumento vanam et damnabilem confiramtionem esse approbant, quod in Synodis omnibus fere dietum sit, praecipue vero in Nicaena, confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum, cum autem unum sit baptisma, unum etiam esse chrisma, et virtutem eandem sacerdotis et Episcopi circa sacramenta distribuenda dicunt esse.

Purgatorium Graeci et Rutheni negant, sed dicunt unum quemque secundum opera sua post mortem locum designatum habere, ubi diem judicii extremi expectaret, pios quidem cum Angelis placidis, in lucidis et amoenissimis Aelysii viridiferis campis recumbere, impiis autem in obscuris, caecis, nigrisque caligine obductis voraginibus, cum angelis terribilibus destinatam esse mansionem, ad expectandam judicii diem, unde illae animae, quae in locis amoenissimis et splendidis, cum angelis placidis benignisque collocatae sunt, gratiam Dei sibi futuram cognoscunt, assidueque judicium extremum fieri petunt. Aliae contra condemnationem sibi imminere, et poenas terribiles in caliginosis voraginibus sitae praesagiunt, idque eo maxime allegant, quod animae post mortem in coelum statim non ascendunt, neque in infernum. Quibus enim illud verbum a Christo in novissimo die diceretur. Venite benedicti patris mei, possidete regnum coelorum etc. cum jam omnes antea in coelo sint, et contra, ite maledicti in ignem aeternum, cum jam olim in inferno condemnati fuerint. Neque etiam animam a corpore separatam poenis obnoxiam esse credunt. Nam cum anima se vitiis cum corpore simul contaminaverit, cum corpore etiam expiandam putant, quod ego Theologis discutiendum relinquo.

Funebre autem sacrum pro defunctis ideo faciunt, quod iis suffragiis tolerabiliorem animabus locum impetrari sperant, ubi facilius extremum diem judicii expectare possint. Imo etiam, cum aliquis magnae auctoritatis vir moritur, tunc Metropolitanus sive Episcopus epistolam ad St. Petrum scribit, sigillo suo et manus subscriptione munitam, quam super pectus defuncti ponit, dans testimonium de bonis piisque operibus ejus. Utque in coelum facilius post diem judicii admitteretur, et Christianae religionis catholicae agnoscatur, subscribunt.

Praeterea agreste vulgus circa mortuorum sepulturam variis caeremoniis et superstitiosis plerumque utitur.

Sepulturae eorum in sylvis et agris, ubi tumulos aggestis lapidibus в Великую пятницу на Страстной неделе, а затем миром. После этого священник отстригает ребенку волосы и, скрепив воском, кладет в определенное место в церкви. Соль же и слюну, смешанные с пылью, по римскому обычаю, они не употребляют; воду для крещения они освящают для каждого ребенка и тотчас после обряда выливают в приготовленную для этого яму. Поручители же, или восприемники ребенка, сколько раз ни отвечают на вопрос священника во время крещения, избегал ли ребенок дьявола, столько же раз сплевывают на землю.

Таинство конфирмации, или помазания, они совершенно отвергают и следующим аргументом доказывают, что конфирмация - обряд пустой и достойный осуждения. Ведь почти на всех соборах было сказано, особенно на Никейском: «исповедую едино крещение, во оставление грехов». А если крещение едино, то они утверждают, что также помазание едино, и одна и та же сила священника и епископа при разделении таинств.

Чистилище греки и русские отрицают, но говорят, что каждый по делам своим после смерти займет предназначенное место, где будет ожидать до дня последнего суда: благочестивые с кроткими ангелами будут отдыхать в светлых и приятных зеленеющих Елисейских полях, а нечестивым уготовано пребывание со страшными ангелами в темных, глухих и черных, покрытых мраком безднах для ожидания дня суда. Поэтому те души, которые с кроткими и благосклонными ангелами находятся в местах приятных и светлых, знают, что милость Божия будет с ними, и постоянно молят, чтобы свершился последний суд. Другие же, находящиеся в мрачных безднах, напротив, предчувствуют, что им угрожает осуждение и страшные кары. И более всего они доказывают это тем, что души после смерти не отправляются тотчас ни на небо, ни в преисподнюю. Ведь им такое слово было сказано Христом в последний день: «Приидите, благословенные отца моего, владейте царством небесным» и т. д., когда все уже были на небе, и, наоборот, «Идите, проклятые, в вечный огонь», когда уже давно были обречены на пребывание в преисподней. И они не верят, что подлежит наказанию душа, отделенная от тела, ибо считают, что раз душа предавалась порокам вместе с телом, то вместе с телом и должна быть наказана. Но это я оставлю для споров теологам.

Заупокойную же службу по умершим они потому совершают, что надеются этим молением добиться для души более сносного места, где они смогли бы легче дождаться дня последнего суда. Мало того, когда умирает какой-нибудь значительный муж, то митрополит или епископ пишет письмо святому Петру, скрепленное своей печатью и собственноручной подписью, и кладет его на грудь усопшему, давая свидетельство о добрых и благочестивых его деяниях. И пишут они это, чтобы он легче был допущен на небо после судного дня, и, по-видимому, это признается всей христианской религией.

Кроме того, простой народ совершает перед погребением мертвых различные церемонии, продиктованные суеверием.

Хоронят они в лесах и полях, где укрепляют могильные холмы muniunt, signumque crucis super imponunt. Loca pro sepeliendis defunctis non consecrant, ajunt enim corporibus baptisatis sacramentisque Christi dicatis, et consecratis terram ipsam et non corpora terra consecrari.

Spiritum quoque sanctum a patre tantum, et non a filio procedere confitentur, ac Romanos dicentes, credo in Spiritum sanctum, qui a patre et filio procedit, confundunt, eosque conformes haeresi Machedoniae et Arianae dicunt; hac de causa quod duo principia duasque voluntates de Spiritu sancto et duas virtutes adducerent, et honori Spiritus sancti detraherent. Hic autem Rutheni non intelligunt unam esse Divinitatis voluntatem, potestatem, gloriam et honorem. Sicque secundum Concilium Nicaenum, contra Arium et Constantinopolitanum, contra Macedonium celebratum dicunt: Credo in Deum Patrem et Filium et Spiritum sanctum Dominum verum et vivificantem, qui cum Patre et filio simul adoratur et conglorificatur.

JEJUNANDI MOS APUD RUTHENOS

Rutheni in Jejunio, prout in caeteris caeremoniis, a Romanis discrepant, quatuorque jejunia magna, quibus carnibus abstinent habent. Primum in quadragesima septem integris hebdomadis ab esu carnium abstinent. In prima autem hebdomada quam nos ultimam Bacchanalium dicimus, illi lactariis et butiraceis cibis utuntur, eamque Maslna, quasi butiraceam appellant, reliquis vero septem integris septimanis ad Pascha usque etiam piscibus abstinent, oleribus, cauliculis, raphano, fungisque contenti. Quidam etiam devotiores Dominicis tantum et Sabbativis diebus (quibus jejunare peccatum putant) cibum sumant, reliquis diebus nisi frustulo panis in meridie confortati ab omni cibo abstinent, Alii die Dominico, feria tertia, quinta et septima, cibis coctis vescuntur, reliquis frustulo panis, cum aqua fermentata, sumpto, totis diebus inaediam tollerant.

Secundo jejunant post octavam Pentecostes usque ad ferias Petri et Pauli Apostolorum, appellantque hoc jejunium Divi Petri.

Tertio a prima Augusti usque ad assumptionem Beatissimae virginis Mariae jejunio se macerant.

Quarto sex seprimanis in adventu Domini carnem et butirum abhorrent, vocaturque hoc jejunium Phillippi, inchoatur enim sub festum Philippi secundum Ruthenicum Calendarium.

Omnibus vero diebus sabbativis (exceptis temporibus jejunii) carne vescuntur. Sed feria quarta et feria sexta grande peccatum carnibus uti credunt, ita ut si Petri et Pauli, Assumptionisque Mariae festum feria quarta vel sexta contigerit, tum ea quoque die carnibus non vesci peccatum putant, Romanosque hac de causa maxime redarguunt, argumento Clementis Pontificis Romani id comprobantes, qui dicit in Statutis Apostolorum Canone 64. Si Ecclesiasticus die Sabbato vel dominico jejunans inventus fuerit, exceptis jejunii Sabbatis ab Ecclesia praescriptis, Sacerdotio принесенными камнями, а сверху ставят крест. Места для погребения они не освящают: они говорят, что телами крещенными и освященными Христовым таинством освящается земля, а не тела землей.

Они признают также, что Святой Дух произошел только от Отца, но не от Сына, и осуждают римлян, говорящих: «Верую... в Духа святого, ... Иже от Отца и Сына исходящего», и считают их приверженцами македонской и арианской ереси, на том основании, что они производят от Духа Святого два начала, две воли и две добродетели и отвлекают от почитания Духа Святого. Здесь русские не понимают, что есть одна божественная воля, одно могущество, слава и честь. И таким образом они говорят, согласно Никейскому собору, прославленному вопреки Арианскому, Константинопольскому и Македонскому: «Верую в единого Бога Отца и Сына Божия... и в Духа Святого, Господа, животворящего, Иже от Отца исходящего, Иже со Отцем и Сыном спокланяема и славима...»64.

ОБЫЧАЙ ПОСТА У РУССКИХ

Русские в соблюдении поста, как и в прочих церемониях, отличаются от римлян; у них есть четыре больших поста, во время которых они воздерживаются от мяса. Во-первых, в четыредесятницу они воздерживаются от употребления мяса целых семь недель. В первую же неделю, которую мы называем последней неделей Вакханалий, они едят пищу молочную и масляную и называют ее масленица, как бы «масленая»; в остальные же семь недель до самой Пасхи они воздерживаются даже от рыбы, довольствуясь овощами, стеблями растений, редькой и грибами. Некоторые же, особенно благочестивые, принимают пищу только в воскресенье и субботу (они считают, что грешно поститься в эти дни), а в остальные дни, подкрепившись только кусочком хлеба в полдень, воздерживаются от всякой пищи. Иные едят вареную пищу в воскресенье, вторник, четверг и субботу, а в остальные дни лишь кусочек хлеба с заквашенной водой, и по целым дням голодают.