Изменить стиль страницы

Обобщенная, но в то же время точная картина отражена в:

21) Wattenbach (W.), Levison (W.), Deutchlands Geschi-

chtsquellen im Mittelalter, Vorzeit und KaroUnger. I. Die Vorzeit von den Anfangen bis zur Herrschaft der KaroUnger (W. Levison),

Weimar, 1952; Beiheft. Die Rechtsquellen (R. Volner), Weimar,1953*.

Галлия.

Fredegaire, Chronicon, ed. B. Krusch, MGH, SS. Rer. Merov., II, 1888, p. 1–108; перев. на англ. IV книги:}. М. Wallace-Hadrill, Edinburgh, 1960.

Gregoire de Tours, Historia Francorum, ed. Omont, Collon &Poupardin, Paris, 1913 или Opera, MGH, SS. Rer. Merov., 1,2e ed., 1951; перев. на фр. R. Latouche, Paris. P. 1963.

Marius d;Avenches, Chronicon, ed. Th. Mommsen, MGH, AA, XI (Chronica minora, II), p. 225–239.

Sidoine Apollinaire, Opera, ed. Luetjohann, MGH, AA, VIII, 1887; перев. на фр. A. Loyen в серии публикаций сборника G. Bude.

* За дополнительными подробностями в связи с юридическими источниками рекомендуем обратиться к книге Le haut Moyen Age occidental: lespouvoirs.

Раздел I. Опубликованные источники

26) Venance Fortunat, Opera, ed. F. Leo и В. Krusch, MGH,AA, IV, 1881–1885.

Испания.

Hydace, Chronicon, ed. Th. Mommsen, AfGH, AA, XI (Chronica minora, II), p. 1–36.

Isidore de Seville, Chronicon, ed. Th. Mommsen, MGH, AA, XI (Chronica minora, II), p. 391–506; Historia Gothorum, ed. Mommsen, ibid., p. 241–303.

Jean de Biglar, Chronicon, ed. Th. Mommsen, AfGH, AA, XI (Chronica minora, II), p. 207–220.

Италия.

Cassiodore, Chronicon, ed. Th. Mommsen, MGH, AA, XI (Chronica minora, II), p. 109–161; Variae, ed. Mommsen, ibid, XII, 1894.

Ennodius, Panegyricus dictus clementissimo regi Theode-rico, ed. Hartel, CSEL, VI.

Jordanes, Getica, ed. Th. Mommsen, MGH, AA, V, 1,1882.

Paul Diacre, Historia Langobardorum, ed. Bethmann &Waitz, MGH, SS. Rer. Langob., 1878.

34) Procope, Bellum Gothicum, ред. греч. текста и перев. на итал. Comparetti. Roma, 1895–1898. 3 vol.

Африка.

Ferrand de Carthage, Vita Fulgentii, ред. и перев. на фр. G. Lapeyre, Paris, 1929.

Victor de Tunnunna, Chronicon, ed. Th. Mommsen, MGH, AA, XI (Chronica minora, II), p. 163–206.

Victor de Vita, Historia persecutionis vandalicae, ed. Petschenig, CSEL, VII, 1881, или ed. С Halm, MGH, AA, III, I.

Великобритания.

38) Bede the Venerable, Historia eclesiastica gentis Anglorum,ed. С Plummer, Oxford, 1896,2 vol.; перев. на англ. L. Sherley-

Price, Harmondsworth, 1955.

Anglo-Saxon Chronicle. Лучшее издание: Earle и Plummer, Two of the Saxon Chronicles Parallel Oxford, 1892, 2 vol., переиздано D. Whitelock, 1952; версия С: Rositzke (Harry A.), The C-text of the old-english Chronicles, Bochum, 1940; перев. на англ. Whitelock (Dorothy), Douglas (David C), Tucker (Susie I.), The Anglo-Saxon Chronicle, London, 1961.

Gildas, De conquestu et excidio Britanniae, ed. Th. Mommsen, MGH, AA, XIII (Chronica minora, III), p. 25–85.

Nennius, Historia Brittonum, ed. Th. Mommsen, MGH, AA, XIII (Chronica minora, III), p. 111–222, или ed. F. Lot, Paris, 1934.

IV. Дипломатические и приравненные к ним источники

A) Галлия.

Pertz (К. A. R), Diplomata regum Francorum е stirpe merowingica, MGH, in-fol., Hannover, 1872 (очень плохого качества).

Brequigny и Pardessus, Diplomata, chartae et instrumenta aetatis merovingicae, 2 vol., Paris, 1843–1849.

Lauer (Philippe), Samaran (Charles), Les diplomes originaux des Merovingiens, Paris, 1908.

Lot (Ferdinand), Liste des cartulaires et recueils contenant des pieces anterieures h. Tan mil, Archivium Latinitatis Medii Aevi, XV, 1940, p. 5–24.

Tardif (Joseph), Archives de VEmpire, Monuments historiques, Cartons des rois, Paris, 1866.

Б) Италия.

47) Agnellus, Liber pontificalis ecclesiae Ravennatis, ed. 0.

Holder Egger, MGH, SS. rer. Langob., 1878, p. 265–391.

B) Англия.

48) Birch (W. de Gray), Cartularium Saxonicum, London,

1885–1893, 3 vol.

Раздел I. Опубликованные источники 365

Kemble (J. М.), Codex diplomaticus aevi saxonici, London, 1839–1848, 6 vol.

Harmer (F. E.), Anglo-Saxon writs, Manchester, 1952.

Robertson (A. J.), Anglo-Saxon charters, Cambridge, 1939.

Whitelock (Dorothy), Anglo-Saxon Wills, Cambridge, 1930.

V. Агиографические источники

А) Сборники и каталоги.

Acta sanctorum, ed. Bollandistes, Bruxelles. P. 1643, 67 vol.

Mabillon (Jean), Acta Sanctorum Ordinis Sancti Benedicti, Paris, 1678–1702, 9 vol.

Biblioiheca hagiographica latina, ed. Bollandistes, Bruxelles, 1898–1911, 3 vol.

Passiones Vitaeque Sanctorum Aevi Merovingici, ed. B. Krusch, W. Levison, MGH, SS. rer. Merov. T. III–VII, 1896–1920.

Б) Критика.

57) Aigrain (Rene), Lhagiographie, ses sources, ses methodes etson histoire, Paris, 1953.

58) Delehaye (Hippolyte), Les legendes hagiographiques.

Bruxelles, 1955.

Раздел II СОВРЕМЕННЫЕ РАБОТЫ

L Наследие античности

А) Античное общество накануне падения.

Altheim (Franz), Niedergang der alten Welt, Frankfurt, 1952, 2 vol.

Bloch (Herbert), The pagan revival in the West at the end of the fourth century, в книге The conflict between Paganism and Christianity, ed. A. Momigliano, Oxford, 1963, p. 193–218.

Chenon (Emile), Etude historique sur le defensor civitatis: III. Le defensor civitatis en Occident apres la chute de l'Empire, RHD, XIII, 1889, p. 515–537.

Declareuil (J.), Des comtes de cites a la fin du Ve siecle, RHD, XXXIV, 1910, p. 794–836.

Demougeot (Emmilienne), De Vunite a la division de VEmpire romain (395–410), Paris, 1951.

Dill (Samuel), Roman Society in the last century of the western Empire, London, 1898, (репринт New York, 1960).

Hubaux (Jean), La crise de la 365е annee, LAntiquite classique, XVII, 1948, p. 343–354.

Jones (A. H. M.), Were ancient heresies national or social movements in disguise // Journal of theological studies, X, 1959, p. 280–298.

Liebeschutz (W.), Did the Pelagian movement have social aims? Historia, XII, 1963, p. 227–241.

Lot (Ferdinand), La fin du monde antique et le debut de MoyenAge, Paris, 1927 (2-е издание, 1951).

Раздел II. Современные работы

Lot (Ferdinand), Nouvelles recherches sur Vimpot fancier et la capitation personnelle sous le Bos-Empire, Paris, 1955.

Macmullen (Ramsey), Soldier and Civilian in the later Roman Empire, Cambridge (Mass.), 1963.

Mazzarino (Santo), Aspetti sociali del quarto secolo, Roma, 1951.

Mazzarino (Santo), Si puo parlare di rivoluzione sociale alia fine del mondo antico Settimane…, IX, 1961, p. 410–425.

Nesselhauf (Herbert), Die spdtromische Verwaltung der gallisch-germanischen Lander, Berlin, 1938.

Reitter (Nikolaus), Der Glaube an die Fortdauer des romischen Reiches wahrend des V. und VI. Jahrhund., Miinster, 1900.

74 a) Remondon (Roger), La crise de TEmpire romain, de Marc-Aurele a Anastase («Nouvelle Clio», N 11), Paris, 1964.

Rostovtzeff (Michael), The social and economic history of the Roman Empire, Oxford, 1926.

Sirago (Vito Antonio), Galla Placidia e la transformazione politica delV Occidente, Louvain, 1961.

Stein (Ernest), Histoire du Bas-Empire, Paris, 1949–1959, 2 vol.

Stroheker (K. R), Urn die Grenze zwischen Antike und abendlanischen Mittelalter, Saeculum, 1,1950, p. 433–465.

Sundwall (J.), Abhandlungen zur Geschichte des ausgehenden Rbmertums, Helsingfors, 1919.

Vittinghoff (Friedrich), Zur verfassung der spatantiken Stadt, в кн.: Studien zu den Anfangen der europaischen Stddte-wesens (Reichenau-Vortrdge), Konstanz, 1955–1956, p. 11–39.

Wheeler (Mortimer), Rome beyond the Imperial Frontiers, London, 1954.

Б) Античная культура, гибель и преемственность.

Bardy (G.), Les origines des ecoles monastiques en Occident, Sacris Erudiri, VIII, 1953, p. 86–104.