³C. Th. 16, 10, 2–3.

⁴C. Th. 16, 10, 4.

⁵C. Th. 12, 1, 46.

⁶Ammiani Marcellini. 20, 4, 1: «Constantium urebant Juliani virtutes».

⁷Дата провозглашения, по новым данным, относится ко второй половине мая. Morey. The date of the election of Julian (Supplem. Papers of the Amer. School in Rome. Vol. I. P. 192–194).

⁸Для образца приведем следующие слова (ер. 680. Libanii R. I. 421): «Σώμα μεν ανθρώπου, ψυχή δε 9εοϋ… των δεών τω μεν σΐτον έσ9ίειν διέστηκεν, εν δε τη της αρετής ασκήσει καί τη της ψυχής έπιμελείία πλησίον αυτών εστίν». То есть: «По телу он был человек, а ¹по духу бог… от богов только тем отличался, что вкушал пищу, а по упражнениям в добродетели и по душевным свойствам он к ним приближался».

⁹Ammiani Marcellini. XXI, 10, 7.

10 XXXII. 4, 3.

¹¹Cedreni. I. P. 532. Bonn.

¹²Ibid.: Εεπατε τω βασιλεΐ' χαμαί πέσε δαίδαλος αύλά' ουκέτι Φοίβος έχει καλύβαν, ου μάντιδα δάφνην, ου παγάν λαλέουσαν' άπέσβετο και λάλον ύδωρ.

¹³Juliani Imp. Ер. 78 (И. 603, ed. Teubn.).

¹⁴Juliani. Ер. 38.

¹⁵Superstitiosus magis quam sacrorum legitimus observator. A mm. Marc. XXV. 4, 17.

¹⁶Epist. 49.

¹⁷Epist. 63.

¹⁸Epist. 4.

¹⁹Epist. 52.

²⁰Epist. 6.

²¹Epist. 26.

²²Epist. 42.

²³Cod. Theod. XIII. 3, 5. Magistros studiorum doctoresque excellere oportet moribus primum, deinde facundia: sed quia singulis civitatibus adesse ipse non possum, jubeo quisque docere vult non repente nee temere prosiliat ad hoc munus, sed judicio ordinis probatus decretum curialium mereatur, optimorum conspirante consensu: hoc emm decretum ad me tractandum refertur ut altiore quodam honore nostro judicio studiis ci vita turn accedat.

²⁴Migne. Patrol, gr. 76. Col. 510. На него делал возражение Кирилл александрийский: Προς τα του εν άΟέοις Ιουλιανού.

²⁵Ibid. Col. 708.

²⁶Cedreni. I. P. 535. Ed. Bonn.

²⁷Amm. Marc. XXV. 4.

¹Cod. Theod. XVI. 5, 6, а. 381 Jan. 10 (ed. Mommsen-Meyer. I. 856).

²Hefele-Leclercq. Histoire des Conciles. II. P. 24–25.

³Superstitio, insania [Cod. Theod. XVI. 10, 2; 10, 3 (a. 341, 346)].

⁴Monum. Germ. Historica Auctor. antiquiss. VI pars. I. P. 280.

⁵Sozom. VII. 15. Athanasiades. Die Begriindung des orthodoxen Staates durch Kaiser Theodosius den Grossen. Leipzig, 1902. S. 13–15.

⁶Cod. Theod. XVI. l,2;Sozomeni. VII, 4. ⁷Sozom. VII, 9.

⁸Waitz. Leben und Lehre des Ulfila. 1840; BesseL.Leben des Ulfila. 1860.

⁹Григорьев. Журн. мин. нар. проев. Март. 1875.

¹⁰Guldenpenning. Geschichte des ostromischen Reiches unter den Kaisern Arcadius und Theodosius II. Halle, 1885. S. 91; Kaufmann. Deutsche Geschichte. Leipzig, 1880. I. 289.

¹¹Getica. P. 86–87. Ed. Μοmmsen; Mon. Germ, historica Auctor. antiquiss. Tomi V. Pars I. Berol. 1882.

¹²Mommsen. Das romische Militarwesen seit Diocletian//Hermes. XXIV. 1889. S. 195.

¹³Procopii. De bello Persico. II, 15: ξύμβολα της αρχής; Theoph. Chro-nogr. Ed. Boor. P. 240: об Арефе, филархе арабском.

¹⁴Agathiae. V. С. 13; Zocimi. P. 206, 12.

¹⁵Иоанн Антиохийский. Р. 611.

¹⁶Моя статья «Константинополь в последние годы IV века»//Известия Русского археологического института в Константинополе. IV. 159.

¹⁷Migne. Т. LXVI. Col. 1089. С. 14, 15.

¹⁸Grosvenor. Constantinople. Т. 1. 377–380.

¹Ludwich. Eudociae augustae carmina graeca//Bibl. Teubneriana. Lipsiae, 1897; Diehl. Figures byzantines. Paris, 1906.

²Teuffel. Gesch. der Rom. Lit. S. 1134.

³Hefele. II. S. 149.

⁴Μ an si. Concilia. VI. 716.

⁵Μ a n s i. VI. Col. 736: Δια το τύν θεύν λό^Όν σαρκώδη ναι και ένανδρωπήσαι και εξ αυτής της συλλήψεως ένώσαι έαυτω τον εξ αυτής ληφ9έντα ναόν.

¹Епарху посвящены две страницы в сочинении: Zachariaev. Lingen-thal. Geschichte des griechisch-romischen Rechts. S. 365–367. 3-е Auflage. Berlin, 1892. Специальная работа напечатана в «Известиях археологич. института». Т. IV. Вып. 2 и принадлежит автору этой книги.

²Mommsen. Romisches Staatsrecht. II. S. 1117 (3. Aufl.).

³Ο της πόλεως έπαρχος εν тй πόλει μείζων πάντων εστί μετά τον βασιλέα. Eclogae Leonis et Constantini. IV. 11, ар. Migne. Patrol, gr. T. CXIII. Col. 468; ср.: Σάεα. Μεσαιωνική βιβλιοθήκη. IV. P. 28: Το του έπαρχου αξίωμα… βασίλειος δε αυτή αρχή ει μη όσον άπόρφυρος.

⁴Ulpianus (Mosaicarum et rom. legum. Coll. 14, 3, 2): Fam eo perventum est constitutionibus, ut Romae quidem praefectus urbis solus super ea re (лишение свободы) cognoscat, si intra milliarium centesimum sit in via commissa, ap. Mommsen. О. с. II. S. 969.

⁵Mommsen. S. 1059, 1063, 1067.

⁶Как видно из приведенного выше места Εκλογή των νόμων, ар. Migne. Т. CXIII. Col. 468.

⁷Constantini de Cerimoniis. P. 503.10: Κα9ώς το παλαιό ν έκράτει τοις βασιλεΰσιν εσός εξερχόμενου του βασιλέως έπΐ φοσσάτου τον πραιπόσιτον παρεαν την εαυτού αρχής έπικράτειαν, καϊ τω μαγίστρω και τω έπάρχω την της πολιτείας καϊ του κοινού την διοίκησιν. Приведенное место служит превосходным комментарием известия Начальной Русской летописи под 6374 г. «Цесарю же отшедшю на Огаряны (Орифонта в Константине граде остави)… весть епарх посла к нему, яко Русь идет на Царьгород». Тогдашний епарх Никита Орифа, хорошо известный в Византийской летописи, был временным заместителем царя по случаю похода на агарян, в котором царь принял личное участие.

⁸Ecloga. 1Ж I–X. Basil. VII, 5: О έπαρχος τοις συγκλητικοΐς απρόσφορος δικαστής άνευ διορισμού βασιλέως.

⁹De Cerimoniis. P. 246, 6.

¹⁰Ibid. P. 263.

¹¹Ibid. P. 264.

¹²Theophanis chronogr. Ed. de Boor. P. 239, 8: Εξερχσμένου αυτού… καθήμενου εν τω όχήματι ηρξαντο αυτόν υβρίξειν και λιβανίξειν…

¹³Chron! paschale I. P. 588. Κύρος προεβλήΟη έπαρχος πραιτωρίων καϊ Επαρχος πόλεως, και προήει μεν ως έπαρχος πραιτωρίων είς την καροΰχαν των έπαρχων' άνεχώρει δε καθήμενος είς την καροΰχαν του έπαρχου,τής πόλεως' εκρατησεν γαρ τάς δύο αρχάς επί χρόνους τεσσάρας, διότι καθαρός ην πάνυ; ср.: Ρ. 571, 5; Theoph. P. 239.

¹⁴Cedreni. 1. Ρ. 681–682.

¹⁵Chron. paschale. P. 595–596; Theoph. P. 115 10.

¹⁶Theoph. P. 150, 2: Τον επάρχον εν ταΐς συνάξεσι καϊ εν ταΐς λιταΐς τότε έπενόησεν άκολου9εΐν ό βασιλεύς… καϊ έγένετο είς ε9ος.

¹⁷Ibid., 184.

¹⁸Ibid., 230, 20: Καϊ άγανακτήσας ό βασιλεύς κελεύει Μουσωνίω τω έπάρχω κράτη σαι τους τοϋτο ποιήσαντας, καϊ έκολάσΟησαν.

¹⁹Chronic, paschale. P. 608, 3: Άπολυ3ήναί τινας συσχε9έντας από του έπαρχου της πόλεως λι9οβόλους.

²⁰Ibid. Ρ. 571, 5: Έκάη το πραιτώριον Μοναξίου έπαρχου πόλεως από του δήμου — δια την ενδειαν του άρτου και έσύρη ή καροϋχα αΰτοϋ…

²¹Nicole. Le Livre du prefet ou I'edit de I'empereur Leon le Sage sur les corporations de Constantinople. Geneve, 1900. Memoires de 1'Institut Genevois. T. XVIII; G e h r i g. Das Zunftwesen Constantinopels im zehnten Jahrhundert. Hilder-brands. Jahrbucher fur Nationalokonomie. Band 38. 1909; Stockle. Spatromische und byzantinische Zunfte. Leipzig, 1911.