Пакахай мяне, салдацiк,

Буду вернай жонкаю...

А забудзеш - толькi разам

З роднаю старонкаю...

Мядзьведзева, падобна было, хмель браў ня хутка, выглядаў ён цьвярозым i цiхiм голасам прамаўляў мне:

- Замiрацца - прыяжджай на госьцi. Калi можна, зь сям'ёй. Цi адзiн. Я ж каля Цяляцкага возера жыву.

Тое я ведаў. За зiму i вясну даволi ўжо наслухаўся пра яго возера, поўнае рыбных цудаў i незямной прыгажосьцi. Але сяржант i зараз ня мог стрымацца, каб не напомнiць пра тое.

- Гэта ж возера - цуд. Першае месца займае па хараству.

- Можа, i прыеду, - сказаў я няпэўна.

- А чаго? Малады, жанiцца трэба. А ў мяне глядзi - i нявеста гатовая. Тоська мая якраз упару...

Я ведаў i пра ягоную Тоську. Мядзьведзеў быў удвая старэйшы за мяне, меў дарослую дачку i сына-кулямётчыка, што загiнуў пад Сталiнградам. Засталася адна дачка, во ён i стараўся годна ўладкаваць яе ў жыцьцi. Але наўрад цi я гадзiўся ў жанiхi да алтайскiх нявестаў.

Ззаду мiж мной i Мядзьведзевым працiснуўся санiнструктар Пятрушын - зь перакручанай на галаве пiлоткай i счырванелым тварам. Гэты ўжо быў на добрым падпiтку.

- Чур, Мядзьведзь, не сватай дачку лейтэнанту. Мне абяцаў.

Мядзьведзеў толькi паморшчыўся ад п'янага нахабства.

- Зашмат хочаш, - цiха вымавiў ён i працягнуў мне пляшку. - Дык вып'ем, лейтэнант.

Здаецца, я i яшчэ выпiў зь Мядзьведзевым, а пасьля i са зважлiвым Кананком i нават зь Пятрушыным. Я ўжо не злаваў на санiнструктара, тым болей, што ён не злаваў на мяне i сам мне пра тое сказаў. Падобна, пасьля мы нават абдымалiся зь iм, i ён усё пахваляўся, як яго паважаюць афiцэры; начальнiк санслужбы заўжды вiтаецца зь iм за руку. Ужо п'яным позiркам я згледзеў перад сабой хiсткую постаць маёра-прапагандыста, - здаецца, поруч з камбатам цi яшчэ з кiм, каго я ўжо не пазнаў. Марудна, але пэўна я адключаўся, прыхiнуўшыся да крыла "студэбэкера". Нейкi час яшчэ чуў вялiкую гаману побач, як скрозь пiлi, сьпявалi, сьмяялiся. А некаторыя i плакалi п'янымi гаручымi сьлязьмi. Аж покуль узварушаную лугавiну не змарыў п'яны сон.

Як я заснуў, дык i не прыкмецiў, але прачнуўся раптам на золку. Намацаў ля галавы вялiзнае пыльнае кола "студэбэкера" i, неяк учапiўшыся за яго, сеў.

На ўсёй лугавiне стаялi ўразброд нашыя "студэбэкеры", нiхто iх не параўняў, - як учора паставiлi, так i засталiся. I мiж iх, пад станiнамi гарматаў, на стаптанай траве, у кузавах i парасчыняных кабiнах ляжалi, спалi, храплi салдаты - савецкiя ўперамешку з амэрыканскiмi - хто дзе i хто як. Побач выцягся той учарашнi нэгр, што хацеў у мяне выменяць ордэн; на ягоныя ногi ўзьлёгся хтось з нашых, пад iм, утаптаны ў зямлю, валяўся чыйсьцi карабiн. Кабур у амэрыканца ўжо быў пусты i расшпiлены, - мабыць, ужо падарыў камусьцi свой кольт. Цi памяняў на гэты iржавы карабiн. Я з натугай падняўся на ногi. Балела галава, нязвыклая слабасьць адчувалася ў целе. Але новае памкненьне адразу ахапiла мяне. Я памятаў прыкладна, зь якога боку мы сюды прыехалi i хiстка пабрыў у тым накiрунку. Абыйшоў "студэбэкеры" сваёй батарэi, нiдзе ня згледзеў камбата i падумаў, што так, можа, i лепш. Праўда, натыкнуўся на знаёмыя боты санiнструктара Пятрушына, якi, зьвесiўшы ногi з расчыненай кабiны, салодка спаў на мяккiм сядзеньнi. Мусiць, перабраў, - падумаў я, хоць сам быў ня ў лепшым стане.

Сонным правулкам, скрозь застаўленым пераправачнымi амфiбiямi, выйшаў на галоўную дарогу. Усюды было пустэльна й бязьлюдна, бы пры канцы сьвету. Скрозь усе ўсюды спалi, - у машынах, на падворках ды, мабыць, i ў дамах таксама. Пасьля вялiкай натугi-вайны.

Апанаваны пэўнаю мэтай, я пабрыў па дарозе на ўсход. Раз за разам азiраўся, чакаючы, што недзе зьявiцца якая машына. Ды не зьяўлялася, не даганяла, нiдзе не было нiякай. Тым часам зусiм разьвiднела, блакiтнае ранiшняе неба было без адзiнай хмурынкi. Першы дзень мiру, вялiкi дзень перамогi. Урэшце наперадзе зьявiўся нейкi аўтамабiль з двума афiцэрамi ў кабiне, але ён ехаў насустрач. За iм праз працяглы час паказалiся два прысадзiстыя аўстрыйскiя аўтамабiлi з кузавамi, поўныя вызваленага эўрапейскага люду. Iх было чутна здалёк, яны гарланiлi свае песьнi, iм было весела. Я ўсё спорна крочыў i крочыў, пакуль гарадок не застаўся далёка ззаду. Дарога стромка прастала па ўзьбярэжжы даволi шырокай ракi. На тым яе беразе, здаецца, таксама пралягала шаша, i дарожны рух там быў нашмат большы, чым тут. Аўтамабiлi так i снавалi ў абодвух кiрунках, i я здагадаўся, што там амэрынкацы. Рака сталася мяжой памiж дзьвюма зонамi.

Але што было мне рабiць? Здаецца, я памалу цьверазеў пасьля ўчарашняга i ўсё выразьней адчуваў авантурнасьць майго намеру. Гэтак пехатой я не дайду, усё ж мы далекавата ад'ехалi ўчора ад нашага апошняга рубяжа. А калi i пашэнцiць урэшце з машынай, дык цi спраўлюся я ўпару. Усё ж, як нi круцi - я ў самавольнай адлучцы, i ў палку хутка заўважаць маю адсутнасьць. Мабыць жа, пачнуць урэшце цьверазець пераможцы. Начальства прымусiць.

Але й вяртацца ўжо не было як - не дазваляў гонар.

Мусiць, калi надта патрэбна, дык Бог памагае. Праўда, не заўжды ў час, бывае зь немалым спазьненьнем. Калi ўжо позна i пакарыстацца той боскаю мiласьцю. Як нашаму камбату Рукавiцыну. За баi на Днястры паслалi на Героя, так хацеў камбат атрымаць залатую зорку, ды загiнуў пад Секешфехерварам. Толькi пахавалi, як прыйшоў указ. Ды каму ён тады быў патрэбны? Так прыкладам падумаў я, i тады ж, азiрнуўшыся, убачыў машыну. Толькi падняў руку, як машына згодна затармазiла i мякка спынiлася на шашы. Гэта быў магутны ЗIС, з кабiны якога высунулася вясёлая галава ў аблезлай пiлотцы.

- Што, лейтэнант? Сядай, пракачу.

Цераз заднi борт я ўскочыў ў кузаў, амаль увесь заняты нейкаю старасьвецкаю шафай цi буфэтам з пазалочанымi выкрунтасамi на шкляных дзьверцах; ля самай кабiны тырчэлi яшчэ тры нейкiя скрынкi. Месца для пасажыра тут увогуле не было, толькi ззаду ля борта заставалася нешырокая шчылiна, у якую ўцiснулiся мае ногi. Трымацца не было за што, i я няспрытна абапёрся рукамi аб сьлiзкi бок шафы.

- Во, будзеш трымаць, каб не пасунулася. А то стукнецца, каму адказваць?

Аказваецца, i ў дзень перамогi ня ўсе пiлi-елi, падумаў я. Некаторыя займалiся iншымi справамi. Але хай, на здароўе... ЗIС няшпарка кацiўся па неблагой дарозе, вясновы вецер прыемна абвяваў мой спатнелы на хадзе твар. Маё жаданьне ўсё ж абяцала зьдзейсьнiцца, я быў амаль задаволены. "Пакахай мяне, салдацiк, буду вернай жонкаю. А забудзеш - толькi разам з роднаю старонкаю", само сабой сьпявалася ў душы. Не, я цябе не забуду, мiлая дзяўчынка, запэўнiваў я сябе. I ўсё ж нейкi цьмяны, самотны неспакой трывожнымi токамi перадаваўся маiм адчуваньням, усё карцела - хутчэй! Я баяўся спазьнiцца.

- Перамога, лейтэнант! Глядзi ты, дажылi аднак! - празь вецер ляцеў голас з кабiны, таксама да паловы закладзенай нейкiмi пакункамi.

Насустрач пайшлi машыны - легкавыя, штабныя, грузавiкi. Гэтыя са спазьненьнем таксама iмкнулiся за перамогай, на спатканьне з саюзьнiкамi. У вокнах аднаго трафэйнага аўтобуса мiльганулi вясёлыя дзявочыя твары i данеслася музыка - там граў гармонiк. Мабыць, якi армейскi ансамбаль, здагадаўся я, з тых, што натхнялi нас на перамогу. Спазьнiлiся, аднак, на вялiкае спатканьне, трэба было раней.

У знаёмым, бязьлюдным учора гарадку цяпер ва ўсю буяла ажыўленьне, сапраўдны вулiчны фэст, зь безьлiччу людзей i, як я зразумеў, ня толькi аўстрыйцаў. Сюды зьбiралiся, здаецца, з усяго навакольля, зь недалёкiх горных паселiшчаў. На плошчы ля кiрхi замiльгалi сьцягi - францускi трыкалёр, ангельскi i яшчэ незнаёмы нейкi. Гэта тоўпiлiся iншаземцы, сагнаныя Гiтлерам з усёй Эўропы для працы на вайсковых заводах. Цяпер яны вольныя i iмкнуцца дадому, кожны ў сваiм кiрунку i пад сваiм сьцягам. Мне таксама трэба было дамоў, але мая чарга яшчэ не настала. Зноў жа мяне тут чакала яна.

Трохi ад'ехаўшы ад люднай плошчы ЗIС крута завярнуў на нейкi прасторны падворак i стаў. Вясёлы шафёр саскочыў на брук.