- Дзе жыве пан Сэмброн? - запытаўся ён у кансьержкi.

- На самым версе. Вы не памылiцеся.

Дарэмна ён шукаў лiфт. Яго не было. Прыйшлося ўздымацца пешшу. Дом быў стары i брудны. На апошнiм, сёмым паверсе слаба свяцiла лямпачка. Побач з адзiнымi на пляцоўцы дзвярыма вiсеў шнур. Мэгрэ пацягнуў за яго, i з кватэры пачулася слабае дзiньканне званочка, потым - крокi. Дзверы адчынiлiся, i камiсар убачыў амаль прывiдны твар - неверагодна худы i бледны, зарослы белым шчацiннем. Вочы ў старога слязiлiся.

- Пан Сэмброн?

- Ён самы. Будзьце ласкавы, заходзьце.

Нават такую кароткую фразу ён не змог прамовiць як след: пачаўся прыступ кашлю, якi глуха аддаваўся ў яго ў грудзях.

- Выбачайце. У мяне бранхiт...

У кватэры стаяў нейкi непрыемны саладжавы пах. Чулася, як шыпiць газавая гарэлка, кiпела вада.

- Камiсар Мэгрэ. Крымiнальны вышук.

- Я ведаў, што вы прыйдзеце да мяне. Вы цi хто-небудзь з вашых iнспектараў.

Пасярод стала, накрытага стракатым абрусам, якi цяпер можна было купiць хiба што ў барахольшчыка, ляжала газета, разгорнутая на той самай старонцы, дзе было кароткае паведамленне аб смерцi Турэ. Побач з газетаю стаялi талерка, шклянка з вадою, трохi падфарбаванай вiном, ляжаў невялiкi кавалак хлеба.

- Вы, здаецца, збiралiся абедаць?

- Нiчога, я не спяшаюся.

- Я вас прашу, не звяртайце на мяне ўвагi.

- Цяпер ужо ўсё роўна: маё яйка зварылася ўкрутую.

Усё ж стары пайшоў па яго на кухню. Гарэлка перастала шыпець.

- Сядайце, пан камiсар. Толькi лепш распранiцеся. З-за свайго бранхiту, ён у мяне застарэлы, я мушу залiшне палiць грубку.

Напэўна, ён быў таго ж узросту, што i мацi панны Леон, да таго ж яго нiхто не даглядаў. Можа, сюды нiхто i не заходзiў. Адзiнай радасцю старога ў гэтым жытле мусiў быць вiд з акна на Сену i на кветкавы базар.

З-за прыступаў кашлю, дый з-за таго нават, што стары еў сваё яйка неверагодна марудна, размова з iм доўжылася сама меней паўгадзiны.

Але пра што новае даведаўся ўрэшце Мэгрэ? Стары паўтарыў усё тое, што сказалi ўжо кансьержка i панна Леон.|

Закрыццё фiрмы Капланаў для яго таксама стала катастрофаю, ён нават не стаў шукаць новае месца працы. Праўда, у яго былi сякiя-такiя грошы. Ён збiраў iх гадамi i думаў, гэтага хопiць, каб забяспечыць сабе адзiнокую старасць. Але з-за iнфляцыi яму iх цяпер хапала толькi на тое, каб не памерцi з голаду.

- Добра яшчэ, - сказаў стары, - што ў мяне ёсць дах над галавою. Я жыву тут ужо сорак гадоў.

Ён быў удаўцом, дзяцей не меў, родных не засталося.

Яйка было, магчыма, падумаў Мэгрэ, ягонай адзiнай штодзённай ежаю.

Аднак, калi пан Турэ прыйшоў да яго, ён не вагаючыся пазычыў яму грошы.

- Ён сказаў мне, што для яго гэта пытанне жыцця i смерцi, i я зразумеў, што гэта сапраўды так. Праз некалькi месяцаў ён мне ўсё аддаў.

А калi б Турэ не вярнуўся? На якiя грошы купляў бы тады стары сваё штодзённае яйка? Цi ж не баяўся ён гэтага?..

- Пан Луi да вас часта заходзiў?

- Два цi тры разы. Першы раз, калi прынёс грошы. Ён падарыў мне тады пенкавую люльку.

Стары ўзняўся, каб узяць люльку з палiцы i паказаць яе. Тытунь ён, мабыць, таксама эканомiў.

- А калi вы яго бачылi апошнi раз?

- Тыднi тры назад, на лаўцы на бульвары Бон-Нувэль.

Мабыць, стары бухгалтар прыходзiў у гэты квартал таксама як паломнiк паўспамiнаць мiнулае.

- Вы з iм тады гаварылi?

- Я прысеў побач. Ён хацеў пачаставаць мяне шкляначкай у суседняй кавярне, але я адмовiўся. Памятаю, быў сонечны дзень. Мы пагаманiлi з iм не ўстаючы.

- Скажыце, а на iм былi жоўтыя чаравiкi?

- Не звярнуў увагi.

- Ён не казаў вам, чым займаецца?

Сэмброн пакруцiў галавою. Мэгрэ адчуваў, што стары, як i панна Леон, меў да нябожчыка вельмi цёплае пачуццё. Сiмпатычны, вiдаць, быў чалавек гэты Луi Турэ, - камiсар мiжволi пачынаў шчыра яго шкадаваць, нiбыта ведаў раней, а бачыў жа толькi застылы твар, здзiўлены смерцю.

- Як жа вы развiталiся?

- Мне здалося, што нехта ходзiць вакол крамы i робiць пану Турэ нейкiя знакi.

- Мужчына?

- Мужчына. Сярэднiх гадоў.

- Што ён з сябе ўяўляў?

- Такiя звычайна сядзяць на бульварах на лаўках. Нарэшце ён падсеў да нас, але не загаварыў. Тады я пайшоў. Калi я азiрнуўся, яны гаварылi.

- Па-сяброўску?

- Ва ўсякiм разе, мне здалося, яны не спрачалiся.

Вось i ўсё, пра што даведаўся Мэгрэ.

Калi ён вярнуўся ў камiсарыят, яму пазванiў суддзя Камельё:

- Сёння ўранку пракурор перадаў мне справу Турэ i сказаў, што расследаваннем займаецеся вы. За што-небудзь ужо зачапiлiся? Рабаўнiцтва, я мяркую?

- Магчыма.

- Сям'я патрабуе выдачы цела. Я не магу гэтага дазволiць без вашай згоды.

- Доктар Поль ужо агледзеў труп?

- Я толькi што гаварыў з iм. Нож прайшоў наскрозь i прабiў левы жалудачак сэрца. Смерць была iмгненная.

- Нiякiх iншых раненняў цi слядоў ад удараў?

- Нiякiх.

- Не бачу неабходнасцi замiнаць таму, каб сям'я атрымала цела. Толькi няхай адзежу забiтага адправяць у лабараторыю.

- Добра. Трымайце мяне ў курсе.

Камельё рэдка быў такi мяккi. Прэса амаль нiчога не паведамiла пра забойства, i суддзя меркаваў, што гэта простае рабаўнiцтва. Справа не выклiкала ў яго цiкавасцi, як, вiдаць, не выклiкала i ў iншых.

Мэгрэ падышоў да камiна, дастаў абцугамi вугалёк, запалiў люльку i з гадзiну займаўся нуднай канцыляршчынай: падпiсваў акты, рабiў на iх заўвагi.

- Можна, шэф?

Гэта быў, як заўсёды расфранчаны, наадэкалонены, быццам толькi што выйшаў з цырульнi, Сантонi. "Ад цябе парфумаю, як ад бабы нясе", - казалi яму таварышы.

Сантонi ззяў:

- Я, здаецца, напаў на след.

Мэгрэ паглядзеў на яго затуманенымi вачыма.

- Спачатку хачу далажыць вам, што кантора "Жэбер i Башэлье", дзе служыць наша панна, займаецца перапродажам акцый. Справы там дробязныя. Яны за бясцэнак скупляюць безнадзейныя акцыi, а потым прадаюць iх крыху даражэй. Уся iхняя праца - бадзяцца па дамах, шукаючы дурняў-пакупнiкоў. Панна Турэ сядзiць у канторы толькi ўранку, а пасля абеду шукае клiентаў.

- Зразумела.

- Iх клiенты - пераважна дробныя службоўцы. Iх трэба чым-небудзь уразiць, i тады яны раскашэльваюцца. Сур'ёзных дзялкоў я не бачыў. У абедзенны перапынак я пачакаў, пакуль усе выйдуць, i непрыкметна падышоў да адной сакратаркi не першай маладосцi. Я не памылiўся ў выбары: яна не любiць сваю маладую каляжанку i расказала мне ўсё.

- Ну i што?

- У Монiкi ёсць сябар.

- Хто ён?

- Усё па парадку, шэф. Яны знаёмыя прыблiзна чатыры месяцы. Штодня абедаюць разам у рэстаранчыку на Севастопальскiм бульвары. Ён зусiм малады, яму дзевятнаццаць гадоў, працуе прадаўцом у кнiгарнi на бульвары Сэн-Мiшэль.

Мэгрэ перабiраў свае люлькi, раскладзеныя на стале. Не заўважыўшы, што адна з iх недапаленая, пачаў набiваць iншую.

- Хлопца завуць Альбэр Жарыс. Я вырашыў зiрнуць на яго i пайшоў у рэстаранчык. Там была процьма народу. Нарэшце знайшоў Монiку, яна сядзела за столiкам адна. Сам я сеў насупраць у куце i паабедаў, скажу шчыра, вельмi блага. Дзяўчына здалася мне ўзнерваванай, увесь час паглядала на дзверы.

- Ён так i не прыйшоў?

- Не. Яна расцягвала свой абед, як толькi магла. У такiх установах абслугоўваюць хутка i не любяць марудлiвых наведнiкаў. Урэшце яна выйшла i хвiлiн пятнаццаць чакала яго на вулiцы.

- А потым?

- Яна так выглядала сябра, што нават не заўважыла мяне. Потым пайшла да бульвара Сэн-Мiшэль. Вы ведаеце вялiкую кнiгарню на рагу?

- Ведаю.

- Яна зайшла туды, загаварыла з прадаўцом, пасля падышла да касiра. Выгляд у яе быў расчараваны, i яна пайшла з крамы.

- Ты зноў пайшоў за ёю?

- Я вырашыў, што лепш заняцца яе сябрам. У кнiгарнi я спытаўся ў адмiнiстратара, цi ведае ён пана Альбэра Жарыса. Ён адказаў, што ведае, але Жарыс працуе толькi да абеду. Я быў здзiўлены, i адмiнiстратар растлумачыў мне, што ў iх працуюць пераважна студэнты, а яны не могуць стаяць за прылаўкам увесь дзень.