C

O ubi, musa, diu latitas oblita canendi

Illius unde oritur vis tua, siqua, lyrae?

An furis in vili quo carmine? vilia rerum

Illustrans artem dedecorasne tuam?

Musa, redi, o nimium cantus oblita, piosque

Per numeros vanae damna repende morae.

Aurem adeas eius qui te desiderat, unde

Ingenium calamo materiamque trahis.

Surge, remissa, mei frontem scruteris amantis

Numquid ibi antiquae sculpserit hora notae.

Siquid tale vides, excanta protinus omne,

Vt spolia in risum temporis ista cadant.

Famam da citius quam tempore forma teratur,

Falciferique a te praevenietur opus.

CI

Quod sileas una iunctas formamque fidemque,

Tu mihi poenarum quid, vaga musa, dabis?

Atque meo imprimis puero res utraque pendet,

Vnde quidem pendes ipsa, trahisque decus.

Musa refer; nullo, dices, sunt vera colore

Indiga, quippe illis est suus ipse color;

Nec calamis opus est ut formae gratia detur;

Pura sine immixtis optima cuncta placent.

Laude meus quod non egeat tu, musa, silebis?

Non excusari sic taciturna potes;

Vt multum superans auratis ille sepulcris,

Fulgeat in sera posteritate, tuum est.

Musa, tuum praesta; qualem nunc cernimus illum

Te doceo ad longam perpetuare diem.

CII

Rarior indiciis, amor in me robore crevit,

Nec, minor ad speciem, me minus ille regit.

Mercis habes instar quando possessor amoris

Aestimat, ac volgo venditat, eius opes.

Cum novus esset amor vernoque in tempore noster,

Excipiebatur cantibus ille meis;

Sic veniente canit Philomela aestate, diesque

Cum maturuerint voce silebit avis.

Non quod adulta aestas sit eis insuavior horis

Cum noctem fletu mulserat illa suo;

Sed numeris sine lege istis nemus omne gravatum

Sentit, et illecebris dulcia trita carent.

Sic ego nonnunquam, velut illa, silentia servo,

Ne nimius tibi sit noster et ipse canor.

CIII

Heu quam musa ferax est paupertatis, ibique

Qua fuit immensum gloria nacta locum;

Pluris, io, visa est communibus edita verbis

Materies, nullis laudibus aucta meis.

O non argueris tu me, quod nulla canendi

Vis mihi sit; speculum consule, voltus inest;

Voltus inest superans hoc nata in pectore sensa,

Ac versus hebetis causa, mihique rubor.

Sitne nefas igitur quod vis augere canendo

Laedere, praesertim quod fuit ante bonum?

Namque alium spectant finem mea carmina nullum

Quam decora et laudes enumerare tuas;

Pluraque, multo plura, meus quam versus habebit

Concipere, in speculi videris ipse vitro.

CIV

Pulcher, ut in prima cum lumina iunximus hora,

Te mihi non unquam rebor, amice, senem.

Ter bruma aestivos nemorum decussit honores,

Veris in autumnum ter rubuere comae,

Aprilem ter odorum exussit Iunius ignis,

Tot varias anni vidimus isse vices,

Cum memini primum te cernere, et ille virentis

Flos tuus aetatis nunc hodieque viret.

Ah, sed inobservata solet sua gratia formam

Linquere, ut occulto labitur umbra gradu;

Isque color fortasse tuus, dum stare videtur,

Motum habuit, visu decipiorque meo.

Qupd metuens, o vos moneo, venientia saecla,

Flos hominum vestram fluxerat ante diem.

CV

Non hominem supra dicar veneratus amicum,

Aut par ille habitus relligione deis,

Assiduis adeam quia cantu ac laudibus unum,

Pectus amans unum, par sibi, semper idem.

Continuo bonus est hodie mihi crasque futurus.

Egregia constans pectoris ille fide;

Ac fidei imprimis celebrandae dedita musa,

Hanc recinens, dispar omne valere iubet,

Assiduum it carmen pietas, bonitasque, fidesquc

Res eadem, varias nomine passa vices;

Et vicibus super his exerceor, amplaque cedit

Materia inventis, una triplexque, meis.

Quaeque suas olim sedes habuere seorsum

Denique in hoc uno tres coiere viro.

CVI

Praeteriti in scriptis quotiens annalibus aevi

Corpora pulchrorum carmine picta lego,

Ac veteres mollit numeros laudata venustas

Virginis occisae, visque decora viri;

Praecipue quando laudantur ut optima formae

Palma, pedes, labrum, lumina, frontis honos;

Tum video expressum priscos voluisse poetas

Quale venustatis tu genus unus habes.

Sic ea laus habuit vere praesagia nostri

Temporis, hoc in te vaticinata decus.

At nisi vidissent divinitus, illa canendi

Ingenium antiquos vix habuisse putem.

Nos, ea cernentes oculis praesentia nostris,

Attoniti aspicimus, sed tenet ora pudor.

CVII

Non mea, non populi timidae praesagia mentis

Rerum venturas vaticinata vices,

Tempus amicitiae poterunt iam ponere nostrae,

Quam modo clausuri carcer et uncus erant.

Luna laborando defecit, et irrita vertunt

Omina terrifici quae cecinere senes.

Anxia iam festis, curae cessere coronis,

Pacis inexhaustos ducit oliva dies.

Nunc viret ambrosiae liquidis sub roribus horae

Noster amor, cedit nunc Libitina mihi;

In tenui hoc versu vivam, dum quamlibet illa

Saevit in elinguis ac sine voce tribus;.

Aeternumque tui monumentum hoc stabit, amice,

Cum tumidis regum molibus aera cadent.

CVIII

Ecquid inest animo scriptis imitabile signis

Quo mea se nondum est testificata fides?

Ecqua notae novitas, aut lectae vocis, amorem

Quo movear, vel quem tu mereare, canet?

Nulla, puer dilecte, at divos more precantum

Sunt eadem nobis quoque canenda die.

Nil sonat antiquum tibi quo coniungar, ut olim

Quando adii primo nomen honore tuum.

Immortalis amor, quod in illo cunque novetur,

Ponderat annorum damna situmque nihil.

Nil senii rugis concedit, at omne vetustum,

Omne sibi antiquum, cedere cogit amor;

Gnarus ibi teneros persaepe virescere sensus

Qua periisse anni, voltus et ipse, ferant.

CIX

Dixeris, o, nunquam me falsum, absentia quanquam

Visa sit ardoris vim minuisse mei;

Non animam citius quam memet linquere possum,

Inque tui septo pectoris illa iacet.

Cara mihi domus ista; ut sim fortasse vagatus,

At redeo, qualis qui pede fecit iter;

Adque diem rediens, ac non mutatus ut ille,

Lympha viae sordes quae luat, ipse fero.

Nunquam, o, credideris, pectus si prava tenerent

Cuncta quot obsidunt sanguinis omne genus,

Flagitio infectum fuit hoc, ut linquere vellet

Te, nihilum propter, te, mea summa boni.

Totus enim mundus prae te, flos optime rerum,

Fit nihili; e cunctis unus es omne mihi.