Изменить стиль страницы

[25] Piaget A. // Romania. 1891. XX. P. 447.

ГЛАВА ДЕВЯТАЯ

[1] Помещено в: Le Tresor des pieces rares ou inedites, 1860/Под ред. Н. Cocheris, который, однако, совершенно не учитывает соотношение между первоначальным текстом Сицилийца и последующими добавлениями.

[2] ?uvres de Rabelais / Ed. Abel Lefranc и др. I, Gargantua (далее: Rabelais. Gargantua). 1, chap. 9. P. 96.

[3] Guillaume de Machaut. Le livre du Voir-Dit / Ed. P. Paris (Soc. des bibliophiles francais, 1875). P. 82, 213, 214, 240, 299, 309, 313, 347, 351.

[4] Juvenal des Ursins. P. 496.

[5] Rabelais. Gargantua. I, chap. 9.

[6] Christine de Pisan. I. P. 187 ff.

[7] Hoepffner E. Frage- und Antwortspiele in der franz. Literatur des 14. Jahrh. // Zeitschrift f. roman. Philologie. 1909. XXXIII. S. 695, 703.

[8] Christine de Pisan. Le dit de la rose, vs. 75 // ?uvres poetiques. II. P. 31.

[9] Machaut. Remede de fortune, vs. 3879 ff. // ?uvres / Ed. E. Hoepffner (Soc. des anc. textes francais). 1908-1911. 2 vol. II. P. 142.

[10] Christine de Pisan. Le livre des trois jugements // ?uvres poetiques. II. P. 111.

[11] Le livre du Voir-Dit (далее: Voir-Dit). Гипотеза о том, что в основу этого произведения не легла никакая подлинная любовная история (Hanf. Zeitschrift f. roman. Philologie. XXII. S. 145), лишена всякого основания.

[12] Армантьер -- замок вблизи Шато-Терри.

[13] Voir-Dit. Lettre II. P. 20.

[14] Ibid. Lettre XXVII. P. 203.

[15] Ibid. P. 20, 96, 146, 154, 162.

[16] Ibid. P. 371.

[17] О поцелуе через листок упоминают и другие источники; ср.: Le grand garde derriere. Str. 6; Bijvanck W. G. C. Un poete inconnu de la societe de Francois Villon P.; Champion, 1891. P. 27. Ср. также выражение: "hij neemt geen blad voor den mond" [~ он говорит прямо, без обиняков; букв. он губ своих листочком не прикрывает].

[18] Voir-Dit. P. 143, 144.

[19] Ibid. P. 110.

[20] См. выше, с. 55.

[21] Voir-Dit. P. 70, 98.

[22] Le livre du chevalier de la Tour-Landry / Ed. A. de Montaiglon (Bibl. elzevirienne). 1854.

[23] Ibid. P. 245.

[24] Ibid. P. 28. [25] См. выше, с. 44.

[26] Фраза построена в полном пренебрежении требованиями логики (pensee... fait penser... a pensiers); смысл ее: нигде так часто, как в церкви.

[27] Le livre du chevalier de la Tour-Landry. P. 249, 252-254.

ГЛАВА ДЕСЯТАЯ

[1] Piaget A. Il Romania. 1898. XXVII. P. 61.

[2] Deschamps. III. P. 1, № 315.

[3] Ibid. I. P. 161, № 65; ср.: I. P. 78, № 7; P. 175, № 75.

[4] Ibid. VII. P. 33, № 1287, 1288, 1289; ср.: I. P. 313, № 178.

[5] Ibid. II. P. 71. № 240; ср.: II, P. 15, № 196.

[6] Ibid. I. P. 320, № 184.

[7] Ibid. VI. P. 41, № 1124; Н. P. 213, № 307; "Lay de franchise".

[8] Ср. также: Ibid. № 199. 200, 201, 258, 291, 970. 973. 1017. 1018, 1021, 1201, 1258.

[9] Ibid. XI. P. 94.

[10] Romania. 1898. XXVII. P. 64.

[11] N. de Clemanges. Opera /Ed. 1613. Epistolae. P. 57, № 14; P. 72. № 18; P. 296, № 104.

[12] Joh. de Monasteriolo. Epistolae / Ed. Martene et Durand // Ampl. Collectio. II. Col. 1398.

[13] Ibid. Col. 1459.

[14] Alain Chartier. ?uvres / Ed. Duchesne. 1617. P. 391.

[15] См.: Thuasne. I. P. 37; II. P. 202.

[16] ?uvres du roi Rene / Ed. Quatrebarbes. IV. P. 73; ср.: Thuasne. II. P. 204.

[17] Meschinot I Ed. 1522, fol. 94 // La Borderie, Bibl. de l'Ec. des Chartes. 1895. LVI. P. 313.

[18] См.: Thuasne. II. P. 205.

[19] Recollection des merveilles, Chastellain. VII. P. 200; Ср. с описанием Joutes de Saint Inglevert [поединков в Сент-Энглевере] в одном из стихотворений, приведенном в: Froissart I Ed. Kervyn. XIV. P. 406.

[20] Le Pastoralet / Ed. Kervyn de Lettenhove (Chron. rel. a l'hist. de Belg. sous la dom. des ducs de Bourg.). II. P. 573. Что касается смешения пасторальной формы с политическим умыслом у поэта -- автора Пасторалета, то здесь мы находим параллель не с кем иным, как с Ариосто, который единственное написанное им пасторальное произведение посвящает защите своего покровителя, кардинала Ипполито д'Эсте, в связи с заговором Альбертино Боскетти в 1506 г. То, что было совершено кардиналом, едва ли было лучше того, что сделал Иоанн Бесстрашный, и поведение Ариосто вряд ли вызывает больше симпатий, чем позиция этого неизвестного бургиньона. См.: Bertoni G. L'Orlando furioso e la rinascenza a Ferrara. Modena, 1919. P. 42, 247.

[21] Ibid. P. 215, № 1.

[22] Meschinot. Les Lunettes des princes // La Borderie. Op. cit. P. 606.

[23] La Marche. III. P. 135, 137; ср.: Molinet. Recollection des merveilles, о пленении императора Максимилиана в Брюгге: "Les moutons detenterent / En son parc le bergier" ["Овечками в закут / Их пастырь заточен"]. См.: Faictz et dictz fol. 208 v.

[24] Molinet. IV. P. 389.

[25] Ibid. I. P. 190, 194; III. P. 138; ср.: Juvenal des Ursins. P. 382.

[26] См.: Champion. Histoire poetique du 15[e] siecle. II. P. 173.

[27] Deschamps. II. P. 213, Lay de franchise; ср.: Christine de Pisan, Le dit le la Pastoure; Le Pastoralet; Roi Rene, Regnault et Jehanneton; Martial d'Auvergne, Vigilles du roi Charles VII etc.

[28] Deschamps. XI. P. 322, № 923.

[29] Villon / Ed. Longnon. P. 83.

[30] Gerson. Opera. III. P. 302.

[31] L'epistre au dieu d'amours. II. P. 14.

[32] Quinze joyes de mariage. P. 222.

[33] ?uvres poetiques. I. P. 337, № 26.

ГЛАВА ОДИННАДЦАТАЯ

[1] Directorium vitae nobilium // Dionysii Opera. XXXVII. P. 550; XXXVIII. P. 358.

[2] Don Juan. C. 11, 76-80. Эту тему вообще затрагивают: Becker C.H. Ubi sunt qui ante nos in mundo fuere (Aufsatze Ernst Kuhn zum 7.11.1916 gewidmet. S. 87-105; ср.: Beiblatt z. Anglia, 1917. 28. S. 362); Gilson E. Essais d'art et de philosophie. 1932.

[3] Bemardi Morlanensis De contemptu mundi / Ed. Th. Wright. The anglolatin satirical poets and epigrammatists of the twelfth century (Rerum Britannicarum medii aevi scriptores). L., 1872. 2 vol. II. P. 37. В цитируемом издании в третьей строке стихотворения стоит "orbita viribus inscita", что лишено всякого смысла; чтение "incita" улучшает размер, придает строке смысл: "словно колесо, с силой приведенное в движение". Этим исправлением я обязан д-ру Хансу Паре из Берлина.

[4] Ранее приписывалось Бернарду Клервоскому; некоторыми принималось за сочинение Вальтера Мапа; ср.: Daniel H.L. Thesaurus hymnologicus. Lipsiae, 1841-1856. IV. S. 288; II. S. 379.

[5] Deschamps. III. № 330, 345, 368, 399; Gerson. Sermo. III. De defunctis // Opera. III. P. 1568; Dion. Cart. De quattuor hominum novissimis // Opera. XLI. P. 511; Chastellain. VI. P. 52, где встречается стихотворение под названием Le Pas de la Mort [Поступь Смерти]; в самом тексте оно фигурирует под названием Miroir de Mort. Стихотворение Pas de la Mort имеется у Пьера Мишо (ed. Jules Petit) // Soc. des Bibliopiles de Belgique, 1869), в нем он касается Pas d'armes y Fontaine des plours [Фонтана слез], где пребывает Dame Mort [Госпожа Смерть].

[6] Villon / Ed. Longion. P. 33.

[7] Ibid. P. 34.

[8] Male E. L'Art religieux la fin du moyen age. P., 1908. P. 376. Со всей главой в целом ср. также: Doring-Hirsch E. Tod und Jenseits im Spatmittelalter. Studien zur Geschichte der Wirtschaft und Geisteskultur / Herausg. v. R. Hapke. B., 1927.

[9] Odoni Cluniensis Collationum Hb. III // Migne J. P. Patrologiae cursus completus. Series latina. CXXXIII. Col. 556. Этот мотив и его разработка восходят к рассуждению Иоанна Златоуста о женщинах и о красоте (Opera / Ed. B. de Montfaucon. P., 1735. XII. P. 523).