На дне скрынi я знайшоў тры мяшэчкi з грашыма i некалькi невялiкiх злiткаў золата, вагою, мне здаецца, каля фунта.

У другой скрынi былi курткi, штаны i камзолы, даволi паношаныя, з таннай матэрыi.

Прызнацца, калi я збiраўся на гэты карабель, я думаў, што знайду на iм куды больш карысных i каштоўных рэчаў. Праўда, я разжыўся на даволi прыстойную суму грошай, але ж грошы цяпер былi для мяне непатрэбным смеццем! Я ахвотна аддаў бы ўсе тыя грошы за тры-чатыры пары самых звычайных чаравiкаў i панчох, якiх не насiў вось ужо некалькi год.

Склаўшы здабычу ў надзейным месцы i пакiнуўшы там сваю лодку, я рушыў назад пехатой. Была ўжо ноч, калi я вярнуўся дадому. Дома ўсё было ў поўным парадку: спакойна, утульна i цiха. Папугай прывiтаў мяне ласкавым словам, а казляняты з такой радасцю кiнулiся да мяне, што я не мог не пагладзiць iх i не даць iм свежых каласоў.

Ранейшыя мае страхi з таго часу як быццам развеялiся, i я зажыў па-старому, без усякiх хваляванняў, урабляючы свае палi i даглядаючы жывёлу, да якой прывык яшчэ мацней, чым раней.

Так я пражыў амаль два гады, у поўным дастатку, не ведаючы нiякiх нягод. Але ўсе гэтыя два гады я толькi i думаў пра тое, як бы мне пакiнуць маю выспу. З той хвiлiны, як я ўбачыў карабель, якi абяцаў мне волю, мая адзiнота зрабiлася для мяне яшчэ больш ненавiснай. Днi i ночы праводзiў я ў думках пра ўцёкi з гэтай турмы. Калi б я меў баркас, хоць бы накшталт таго, на якiм я ўцёк ад маўраў, я без роздуму рушыў бы ў мора, нават не думаючы пра тое, куды занясе мяне вецер.

Нарэшце я прыйшоў да пераканання, што мне ўдасца вырвацца на волю толькi ў тым выпадку, калi я захаплю каго-небудзь з дзiкуноў, якiя наведваюць маю выспу. Лепш за ўсё было б захапiць аднаго з тых няшчасных, якiх гэтыя людаеды прывозiлi сюды, каб разарваць i з'есцi. Я выратую яму жыццё, i ён дапаможа мне вырвацца на волю. Але план гэты вельмi цяжкi i небяспечны: для таго, каб захапiць патрэбнага мне дзiкуна, я павiнен буду напасцi на натоўп людаедаў i перабiць усiх да адзiнага, а гэта наўрад цi мне ўдасца. Апрача таго, мая душа жахалася пры адной толькi думцы, што мне давядзецца пралiць столькi чалавечай крывi няхай сабе i дзеля ўласнага выратавання.

Доўга гэтак змагаўся я сам з сабою, пакуль, нарэшце, палымяная прага волi не перамагла ўсе довады развагi i сумлення. Я вырашыў, чаго б гэта нi каштавала, захапiць аднаго з дзiкуноў у першы ж раз, як яны прыедуць на маю выспу.

I вось я пачаў амаль штодня падкрадвацца ад свае крэпасцi да таго далёкага берага, да якога найбольш пэўна маглi прычалiць пiрогi дзiкуноў. Я хацеў захапiць iх знянацку. Але прайшло паўтара года - i нават болей, - а дзiкуны не паказвалiся. У рэшце рэшт нецярпенне маё зрабiлася такое неадольнае, што я зусiм забыў пра асцярожнасць i ўявiў сабе чамусьцi, што, калi б мне давялося стрэцца з дзiкунамi, я лёгка справiўся б не толькi з адным, але i з двума i нават з трыма.

РАЗДЗЕЛ ДВАЦЦАЦЬ ПЕРШЫ

Рабiнзон выратоўвае дзiкуна i дае яму iмя Пятнiца

Уявiце ж сабе маё здзiўленне, калi аднойчы, выйшаўшы з крэпасцi, я ўбачыў унiзе каля самага берага (гэта значыць зусiм не там, дзе я чакаў iх убачыць) пяць цi шэсць iндзейскiх пiрог. Пiрогi стаялi пустыя. Людзей не было вiдаць. Напэўна, яны выйшлi на бераг i некуды схавалiся.

Ведаючы, што ў кожную пiрогу звычайна садзiцца чалавек па шэсць, а то i болей, прызнацца, я вельмi разгубiўся. Я нiяк не чакаў, што мне давядзецца ўступiць у бойку супроць такой вялiкай варожай сiлы.

"Iх не меней за дваццаць чалавек, а то, бадай, усе трыццаць будзе. Хiба я адзiн усiх iх адолею!" - занепакоена падумаў я.

Я быў у нерашучасцi i не ведаў, што мне рабiць, але ўсё ж засеў у сваёй крэпасцi i падрыхтаваўся да бою.

Навокал была цiшыня. Я прыслухоўваўся, цi не пачуюцца з таго боку крыкi або песнi дзiкуноў. Нарэшце мне надакучыла чакаць. Я пакiнуў сваю стрэльбу пад лескамi i падняўся на вяршыню ўзгорка.

Высоўваць галаву было небяспечна. Я схаваўся за гэтай вяршыняй i пачаў глядзець у падзорную трубу. Дзiкуны цяпер вярнулiся да сваiх лодак. Iх было не меней за трыццаць чалавек. Яны расклалi на беразе вогнiшча i, вiдаць, гатавалi на агнi нейкую ежу. Што яны гатавалi, я не мог разгледзець, бачыў толькi, што яны скачуць вакол вогнiшча нейкi шалёны танец, як заўсёды звычайна скачуць дзiкуны.

Працягваючы назiраць за iмi ў падзорную трубу, я ўбачыў, што яны падбеглi да лодак, выцяглi адтуль двух чалавек i павалаклi да вогнiшча. Вiдаць, яны мелi намер забiць iх.

Да гэтай хвiлiны няшчасныя, вiдаць, ляжалi ў лодках са звязанымi рукамi i нагамi. Аднаго з iх iмгненна збiлi з ног. Вiдаць, яго стукнулi па галаве дубiнай цi драўляным мечам, гэтай звычайнай зброяй дзiкуноў; зараз жа на яго накiнулася яшчэ двое цi трое i ўзялiся за работу: распаролi яму жывот i пачалi патрашыць.

Другi палонны стаяў тут жа, чакаючы свае чаргi.

Узяўшыся за першую ахвяру, мучыцелi забылi пра яго. Палонны адчуў сябе на волi, i ў яго, вiдаць, узнiкла надзея на выратаванне: ён раптам кiнуўся наперад i з незвычайнай хуткасцю прыпусцiў наўцёкi.

Ён бег пясчаным берагам у той бок, дзе было маё жытло.

Прызнаюся, я страшэнна напалохаўся, калi заўважыў, што ён бяжыць проста на мяне. Ды i як было не напалохацца: у першую хвiлiну мне здалося, што даганяць яго кiнулася ўся шайка. Аднак я застаўся на месцы i хутка ўбачыў, што за ўцекачом гоняцца ўсяго толькi два цi тры чалавекi, а астатнiя, крыху прабегшы, патроху пачалi адставаць, а потым зноў павярнулi назад да вогнiшча. Гэта надало мне бадзёрасцi. Але канчаткова я супакоiўся, калi ўбачыў, што ўцякач далёка апярэдзiў сваiх ворагаў: было зразумела, што, калi ён здолее прабегчы з такой хуткасцю яшчэ з паўгадзiны, яны яго нi ў якiм разе не зловяць.

Дзiкуноў, якiя беглi берагам, i маю крэпасць падзяляла вузкая бухта, пра якую я расказваў не раз, - тая самая, куды я прычальваў са сваiмi плыгамi, калi перавозiў рэчы з нашага карабля.

"Што ж ён будзе рабiць, гэты бядак, - падумаў я, - калi дабяжыць да бухты? Ён павiнен будзе пераплысцi яе, iнакш яму не ўцячы ад пагонi".

Але я дарэмна непакоiўся за яго: уцякач не думаючы кiнуўся ў ваду, хутка пераплыў бухту, вылез на другi бераг i, не запавольваючы кроку, пабег далей.

З трох людаедаў, што гналiся за iм, толькi двое кiнулiся ў ваду, а трэцi не адважыўся: вiдаць, ён не ўмеў плаваць; ён пастаяў на тым беразе, паглядзеў услед двум другiм, потым павярнуўся i, не спяшаючыся, накiраваўся назад.